سلام، من کودک مستضعفی در حاشیه‌ی شهر مشهد رو می‌شناسم که به علت عدم اقدام به موقع والدین، فاقد شناسنامه است و به همین خاطر، محرومیت‌ها و محدودیت‌های اجتماعی زیادی براش ایجاد شده. من قصد دارم برای حل مشکل این کودک، با کمک وکلای خیراندیش شناسنامه برای این فرزند دریافت کنم. لطفا بفرمایید چه اقدامی باید انجام بشه و این درخواست از چه مرجعی باید انجام بشه؟

بر اساس رأی وحدت‌ رویه شماره ۷۴۸ـ۱۳۹۵/۱/۲۴ هیأت‌ عمومی دیوان ‌عالی ‌کشور، طبق ماده‌ی ۱ اصلاحی قانون ثبت احوال، صدور شناسنامه برای اتباع ایرانی از وظایف اداره ثبت احوال است. با این حال، اگر شخصی که فاقد شناسنامه باشد به ادعای ایرانی بودن، الزام اداره ثبت احوال را به صدور شناسنامه برای خود درخواست کند، دعوای او در دادگاه قابل رسیدگی است. البته الزام اداره ثبت احوال به صدور شناسنامه منوط به آن است که به طریقی که در قانون ثبت احوال پیش‌بینی شده احراز شود که متقاضی، شرایطی که در آن قانون برای صدور شناسنامه مقرر شده است، از جمله شرایط موضوع ماده ۴۵ اصلاحی قانون (هویت و تابعیت) را دارد یا نه.

با توجه به توضیحات بالا، شخص فاقد شناسنامه (اگر بالغ باشد) و ولی یا قیم او (اگر نابالغ باشد) یا وکیل آن‌ها باید دادخواست «الزام به صدور شناسنامه» به طرفیت «اداره ثبت احوال» به دادگاه عمومی ارائه کند. شخصی که تمایل به دریافت شناسنامه دارد باید بر اساس «ماده‌ی 45 اصلاحی قانون ثبت احوال مصوب دیماه 1363» و «دستورالعمل اجرایی ماده 45 اصلاحی قانون ثبت احوال مصوب دیماه 1363 درخصوص چگونگی تشکیل و رسیدگی به پرونده افراد فاقد شناسنامه و افرادی که تابعیت آنان مشکوک است» مدارک لازم را تهیه و دعوای مورد اشاره را طرح نماید.