تصادفات رانندگی یکی از مشکلات جدی در جوامع مدرن است که به صدمات جسمانی و مالی منجر می‌شود. اما رفتارهای غیرقانونی در محیط تصادف هم میتواند این معضل را تشدید کند. یکی از این رفتارها، فرار از صحنه تصادف است که علاوه بر غیرقانونی بودن، میتواند تبعات جدی قانونی و اجتماعی داشته باشد. در این مقاله، به بررسی و تحلیل فرار از صحنه تصادف و مجازات آن می‌پردازیم.
فرار از صحنه تصادف غیر جرحی چیست؟
در شرایطی که سانحه رانندگی، مجروح و مصدوم یا فوتی نداشته باشد، تصادف غیر جرحی رخ داده است. اگر یکی از طرفین این سانحه، محل وقوع حادثه را ترک کند، مرتکب جرم نشده است و این موضوع در دادگاه کیفری قابل پیگیری نیست. با این حال او مکلف به پرداخت خسارت است.
فرار از صحنه تصادف جرحی به چه صورت است؟
گاهی وقوع سانحه رانندگی سبب ایجاد جراحت به افراد می‌شود. یعنی ممکن است راننده با خودروی دیگری یا با عابر پیاده تصادف کند. سپس این سانحه منجر به ورود جراحت به این افراد شود. اگر راننده محل سانحه را ترک کند، مرتکب جرم فرار از صحنه تصادف جرحی شده است. اگر راننده مقصر، محل حادثه را ترک نکند و فردی که به او جراحت رسیده است را یاری دهد یا به نیروهای امدادی اطلاع دهد، موجبات تخفیف برای او فراهم خواهد شد. چنانچه راننده فرار کند، مجازات حبس او تشدید می‌شود و هیچ تخفیفی برای او قابل اعمال نخواهد بود.
فرار از صحنه تصادف رانندگی منتهی به فوت
چنانچه در نتیجه بی احتیاطی یا بی مبالاتی راننده مقصر، شخص یا اشخاصی فوت کنند، مرتکب به شش ماه تا سه سال حبس تعزیری محکوم می گردد. حال چنانچه راننده از صحنه تصادف فرار کرده باشد، مجازات فرار از صحنه تصادف ممکن است تا چهار سال و نیم افزایش یابد.
البته در این خصوص باید توجه داشت که اصولاً قتل های ناشی از تصادف های رانندگی، قتل های غیرعمد می باشند. در صورتی که عمدی بودن یک قتل ناشی از تصادف رانندگی در دادگاه کیفری ثابت شود، مجازات اولیه مرتکب قصاص خواهد بود. این مجازات در صورت تقاضای اولیای دم بر مرتکب اجراء می شود. به تصریح ماده مذکور در مواردی که قتل ناشی از تصادف رانندگی به صورت شبه عمدی ارتکاب می یابد، مرتکب علاوه بر تحمل مجازات تعزیری می بایست در صورت مطالبه بزه دیده یا اولیای دم دیه جنایت وارد شده را نیز به وی پرداخت کند.
قانونگذار چه مجازات هایی برای فرار از صحنه تصادف مقرر کرده است؟
اگر تصادفی که رخ داده است منتهی به وقوع بیماری جسمی یا روانی که غیرقابل درمان باشد گردد، یا موجب از بین رفتن یکی از حواس یا از کار افتادن عضوی از اعضای بدن شود، راننده مقصر به حبس از دو ماه تا یک سال و به پرداخت ديه در صورت مطالبه از ناحيه مصدوم محکوم می شود. در این صورت چنانچه راننده از صحنه تصادف فرار کند، مطابق با ماده 222 قانون مجازات اسلامی مجازات وی ممکن است تا یک سال و نیم افزایش یابد. در این موارد نیز مقصر باید دیه جنایت وارد شده را به مجنی علیه یا اولیای دم وی بپردازد.
مطابق قانون اگر تصادف رانندگی منجر به وقوع آسیب هایی از قبیل موارد زیر گردد، مجازات راننده مقصر عبارت از دو ماه تا شش ماه حبس تعزیری می باشد. علاوه بر این راننده می بایست دیه مجنی علیه را نیز پرداخت کند. در صورتی که راننده از صحنه تصادف فرار کند، ممکن است مجازات مرتکب تا نه ماه افزایش یابد.
- نقصان یا ضعف دائم یکی از منافع یا یکی از اعضای بدن
- از بین رفتن قسمتی از عضو مصدوم، بدون آن که آن عضو از کار بیفتد
- تصادف رانندگی موجب وضع حمل زن پیش از موعد شود
اگر تصادف رانندگی موجب وقوع آسیب های دیگری غیر از موارد مذکور گردد، مرتکب به حبس از دو ماه تا شش ماه و پرداخت دیه مجنی علیه محکوم می گردد.
فرار از صحنه تصادف در صورت مقصر نبودن
فرار از صحنه تصادف فارغ از مقصر بودن یا نبودن میتواند تبعات جدی قانونی در پی داشته باشد. ضمن اینکه در صورت فرار امکان شکایت و پیگیری کیفری را از خود گرفته اید. در صورت وقوع تصادف بهنرین راه این است که در صحنه بمانید، و در ارائه اطلاعات شخصی و انجام تماس‌های موردنیاز، تأمین مستندات لازم (مانند بیمه‌نامه و مجوز رانندگی) و معرفی شاهدان تصادف با پلیس و مقامات مربوطه همکاری کنید.
چه مواردی جرم راننده متواری شده را افزایش میدهد؟
برخی شرایط و اتفاقات، میتواند مجازات و جرایم راننده مقصر و متواری شده را افزایش دهد. مهم‌ترین این عوامل به شرح زیر هستند:
- مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی
- نداشتن گواهی نامه یا همراه نداشتن آن
- مشکلات فنی ماشین مقصر (در صورتی که این مشکلات باعث تصادف شده باشد)
- عدم رعایت قوانین و رانندگی با سرعت غیرمجاز
مجازت راننده مست و متواری چیست؟
در صورتی که یک راننده در شرایط غیرعادی مانند مستی باعث تصادف شود و بعد از صحنه تصادف بگریزد، مجازات بیشتری برای وی در نظر گرفته می‌شود. در صورتی که مستی راننده متواری اثبات شود، ممکن است برای مدتی از رانندگی محروم شود و علاوه بر پرداخت جریمه نقدی بیشتر، ۲۰ نمره منفی برایش نیز در نظر گرفته شود.
نحوه شکایت برای تصادف و فرار راننده مقصر از صحنه تصادف
- با پلیس ۱۱۰ تماس بگیرید.
- تفاوتی ندارد که تصادف منجر به فوت، تصادف جرحی یا تصادف خسارت مالی باشد، در هر حالت مامور کلانتری حوزه باید در محل حادثه حاضر شود و برای تنظیم صورت‌جلسه اقدام کند.
- پس از تنظیم صورت‌جلسه، عوامل پلیس راهور برای تنظیم کروکی اقدام می‌کنند.
- در این مرحله، فرد آسیب‌دیده (آسیب جانی یا مالی) یا بستگان درجه یک او باید به کلانتری نزدیک محل وقوع حادثه مراجعه و علیه راننده مقصر فراری شکایت تنظیم کنند.
- پس از تنظیم شکایت، کلانتری فرد آسیب‌دیده در تصادف جرحی را به پزشکی قانونی معرفی خواهد کرد. در صورت خسارت مالی، اصل کروکی به‌همراه مدارک بیمه شخص ثالث و بیمه بدنه باید به شرکت بیمه‌گر ارائه شود.
- در مرحله بعدی، راننده آسیب‌دیده باید برای طرح شکایت به دادسرا مراجعه کند. در این مرحله باید نظریه کارشناسی از مبادی ذیربط توسط دادسرای مربوطه استعلام شود.
- در این مرحله، دادسرا برای صدور قرار مجرمیت اقدام و پرونده را به دادگاه ارسال میکند.
- در نهایت دادگاه مدارک و مستندات را بررسی و برای صدور رای اقدام میکند.
تصادف بدون شاهد
در برخی موارد، راننده آسیب‌دیده در حادثه رانندگی به دلیل فرار از صحنه حادثه رانندگی توسط راننده مقصر، موفق به برداشتن پلاک نشده و شاهدی هم ندارد. در این شرایط راننده آسیب‌دیده باید با پلیس تماس بگیرد و گزارش حادثه رانندگی را تکمیل کند. اگر راننده توانست مدارکی علیه راننده مقصر متواری جمع‌آوری کند، میتواند برای شکایت به شورای حل اختلاف یا دادگاه برود.
مهلت شکایت بعد از تصادف
اگر تصادف رانندگی خسارت مالی به‌همراه داشته باشد، راننده خودروی آسیب‌دیده میتواند فقط تا ۵ روز پس از تصادف، برای شکایت به مراجع ذیربط و شرکت بیمه اقدام کند. اما اگر تصادف رانندگی خسارت جانی به‌همراه داشته باشد، باید از همان لحظه برای شکایت و مراجعه به مراجع قانونی اقدام کند.
آیا بیمه بدنه درموارد فرار از صحنه تصادف خسارت پرداخت میکند؟
در شرایطی که راننده مقصر برای فرار از صحنه تصادف اقدام میکند و راننده آسیب‌دیده متحمل خسارات جانی و مالی می‌شود، شرکت بیمه‌گر مکلف به پرداخت دیه شخص آسیب‌دیده یا فوت‌شده خواهد بود. در شرایطی که راننده خودروی آسیب‌دیده بیمه بدنه داشته باشد، میتواند برای دریافت خسارات مالی مطابق با پوشش‌های بیمه بدنه اقدام کند. باتوجه‌به اینکه خرید بیمه شخص ثالث جباری است، تقریبا همه افراد می‌توانند برای دریافت دیه تصادف منجر به فوت و جرح اقدام کنند. اما برای دریافت غرامت در تصادف با خسارت مالی، حتما باید بیمه بدنه داشته باشید.
کمک به مصدوم و تخفیف مجازات راننده مقصر
اگر راننده به هر طریقی به مصدوم کمک کرده و وی را به نقاطی برای استراحت یا درمان برساند یا مامورین مربوطه را از وقوع تصادفات اگاه کند و به هر روشی بتواند، موجبات معالجه، استراحت و کاستن دردها و رنج‌های مصدوم را فراهم نماید، دادگاه برای وی تخفیفاتی در نظر خواهد گرفت.
