با گسترش اینترنت و ورود شبکه های اجتماعی به زندگی روزمره ی مردم بر، تمامی جوانب زندگی آن ها اثر گذاشته است. به ویژه پس از شیوع کرونا و اعمال مقررات قرنطینه تغییرات بسیاری رخ داده که یکی از این تغییرات عمده استفاده از فروشگاه های اینترنتی برای خرید کردن می باشد. دسترسی به بازارهای متنوع در نقاط مختلف کشور و حتی در اقصی نقاط دنیا بدون حضور یافتن در محل فروشگاه، تمایل مردم به این سبک از خرید را افزایش داده است.
این شیوه ی خرید در کنار تمام مزایایش، معایبی نیز دارد. فضای مجازی نیز همانند فضای واقعی از گزند مجرمان در امان نمانده است و همگام با تحولات این فضا، باعث بروز جرایم متنوعی شده است.
آیا شکایت از سایت اینترنتی که کالاها و خدماتی را به فروش می‌رسانند امکان‌پذیر است؟
بله امکان شکایت وجود دارد؛ زیرا شرکت‌ها و فروشگاه‌های اینترنتی، ملزم به انجام فعالیت در چارچوب قوانین و حیطه تعهدات خود هستند. در خرید های اینترنتی، موارد زیر می تواند در نهایت منجر به شکایت و ایجاد پرونده های حقوقی و کیفری گردد.
• تحویل ندادن کالای خریداری شده
• معیوب بودن کالای خریداری شده
• مغایر بودن کالای سفارش داده شده با کالایی که تحویل داده شده
• تاخیر در تحویل کالای ارسال شده
البته این نکته ذکر گردد که موارد تخلف محدود به موارد ذکر شده در بالا نیست و می‌تواند بسیار متنوع باشد اما طرح شکایت وابسته به یک معیار بسیار مهم است؛ آیا فروشگاه متخلف اینماد یا نشان اعتماد الکترونیکی را دارد یا خیر.چرا که پیگیری تخلفات فروشگاه های دارای اینماد امکان پذیرتر است بنابراین توصیه می‌گردد پیش از خرید کردن به اینکه فروشگاه دارای نشان اعتماد هست یا خیر توجه کنید.
منظور از نماد اعتماد الکترونیکی چیست؟
نماد اعتماد الکترونیکی یک نشان دولتی است که صرفاً توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی (وزارت صنعت، معدن و تجارت)، صادر شده و به کسب و کارهای اینترنتی اعطا می گردد.هدف از اعطای نماد اعتماد الکترونیکی، احراز هویت و صلاحیت، اعتماد سازی و رسمیت دهی به فعالیت کسب و کار های اینترنتی و حمایت از حقوق مصرف کنندگان و جلوگیری از آسیب های احتمالی در ابعاد مختلف اعم از امنیتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است.
روش‌های شکایت از فروشگاه‌های اینترنتی
به طور کلی برای شکایت از فروشگاه های اینترنتی3 روش وجود دارد که در ادامه در مورد هر یک از آنها توضیح می دهیم.
شکایت از طریق سامانه نماد اعتماد الکترونیکی
شکایت از طریق پلیس فتا
شکایت از طریق مرجع قضایی
شکایت از طریق سامانه نماد اعتماد الکترونیکی
یکی از رایج ترین روش‌های شکایت از فروشگاه های اینترنتی، از طریق سامانه ای تخصصی است که به این منظور ایجاد شده یعنی سامانه نماد اعتماد الکترونیکی. برای شکایت از فروشگاه‌های اینترنتی از طریق این روش شرط است که دارای نماد اعتماد الکترونیکی باشند. اگر کالا یا خدمات خود را از فروشگاهی دریافت کرده اید که دارای نماد اعتماد الکترونیکی است، می‌توانید به وبسایت اینماد https://enamad.ir/ مراجعه نمایید. در این سایت در صفحه ثبت شکایت روی آیکون ورود به سامانه ثبت شکایات کلیک نمایید. پس از ثبت شکایات خود می‌توانید مشکل خود را پیگیری کنید.
شکایت از طریق پلیس فتا
یکی دیگر از روش های شکایت از فروشگاه های اینترنتی ، شکایت از طریق پلیس فتا می‌باشد. پلیس فتا به صورت تخصصی، تحقیقات مقدماتی جرایم رایانه‌ای را با ارجاع دادسرای جرایم رایانه‌ای انجام داده و نتیجه تحقیقات را برای مرجع صالح ارسال نماید. البته این نکته ذکر گردد که این روش شکایت، اختصاص به مواردی داشته که فعل ارتکابی فروشگاه اینترنتی، جرم بوده و دارای یک عنوان مجرمانه مانند کلاهبرداری اینترنتی باشد.
برای شکایت از طریق پلیس فتا ابتدا وارد سایت https://csirc.cyberpolice.ir/ شوید.برای پیگیری نتیجه شما باید در این سامانه عضو باشید.پس از ثبت نام وارد قسمت خدمات الکترونیکی شده و سپس در بخش ثبت گزارش مردمی،گزارش تخلفات فروشگاه اینترنتی که از آن شکایت دارید را ارائه دهید.
شکایت از طریق مرجع قضایی
برای پیگیری موضوع از طریق مراجع قضایی میبایست به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و ضمن ثبت نام در سامانه ثنا، شکوائیه خود را تنظیم کنید. این شکوائیه به دادسرای جرائم رایانه ای ارسال می شود. دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ۳۱ تهران مسئولیت رسیدگی به جرائم مربوط به تخلفات در حوزه فضای مجازی را دارد. در برخی از شهرها دادسرای جرایم رایانه ای تشکیل نشده است بنابراین اگر در شهر شما این نوع از دادسرا فعال نیست، شکوائیه به دادسرای محل سکونت شما ارسال می شود. در صورتی که نیاز به بررسی بیشتر باشد، دادسرا موضوع را پلیس فتا ارجاع می دهد.
شکایت از طریق اتحادیه کسب و کارهای مجازی و شکایت از طریق سازمان تعزیرات حکومتی
به جز موارد ذکر شده در فوق،که مرسوم ترین روش های پیگیری شکایت هستند،از دو طریق دیگر نیز امکان شکایت از فروشگاه های اینترنتی وجود دارد. شکایت از طریق اتحادیه کسب و کارهای مجازی و شکایت از طریق سازمان تعزیرات حکومتی دو روش دیگری است که می‌توان اقدام کرد.
برخی از کسب و کارهای اینترنتی، عضو اتحادیه کسب و کارهای مجازی هستندکه این اتحادیه هم دارای نماد مخصوص خود است. شما می توانید تخلف فروشگاه های اینترنتی را چه آنها که عضو این اتحادیه هستند و چه آن ها که عضو این اتحادیه نیستند، از طریق این وب سایت گزارش دهید و در صورت عدم توانایی و صلاحیت اتحادیه برای حل مشکل شما،آن را به مراجع ذی صلاح قانونی ارسال می‌کند.
همچنین در صورتی که فروشگاه اینترنتی مواردی از قبیل کم فروشی ،احتکار، گران فروشی، تقلب، اخفا، امتناع از عرضه ی کالا و … را مرتکب گردد، قابل شکایت از طریق تعزیرات هستند.
