ویژگی وکیل خوب | چطور بهترین وکیل را انتخاب کنیم؟

وکیل خوب کیست؟ وکیل خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟ چطور یک وکیل متخصص پیدا کنم؟ وکیل پایه یک بهتر است یا پایه دو؟ چه نوع وکلایی داریم؟ این‌ها مهم‌ترین سوالاتی است که احتمالا برای پیدا کردن یک وکیل خوب برای کار حقوقی خود با آن مواجه هستید. من در این مقاله تلاش می‌کنم تا با پاسخ به این سوالات، شما را در یافتن بهترین و مناسب‌ترین وکیل برای شما راهنمایی کنم.

۱. انواع وکیل چیست؟ (انواع وکلا کدام هستند)

احتمالا بارها عبارات وکیل اداری، وکیل کاری، وکیل دادگستری، وکیل پایه یک، وکیل مرکز مشاوران، وکیل قضایی، وکیل معاضدتی، وکیل تسخیری و غیره را شنیده‌اید. شغل وکالت نیز مثل سایر صنف‌ها دارای دسته‌بندی‌ها و درجاتی است که در ادامه آن‌ها را برای شما مشخص می‌کنیم.

۱.۱. وکیل قضایی و وکیل اداری

عبارت وکیل دادگستری (قضایی) و وکیل اداری (کاری) را همه ما زیاد شنیده‌ایم ، اما آیا این دو نوع وکالت با هم تفاوتی دارند؟

وکیل دادگستری یا قضایی به وکیلی گفته می‌شود که پروانه وکالت داشته و به همین علت حق وکالت از اشخاص را در دادگاه‌ها و سایر مراجع قضایی دارد. برای اینکه شخصی بتواند وکیل دادگستری شود، باید در رشته حقوق تحصیل کرده و پس آن با قبولی در آزمون وکالت، از کانون وکلای دادگستری یا مرکز امور وکلا و کارشناسان قوه قضائیه، پروانه وکالت دادگستری دریافت کند. توجه داشته باشید که فقط اشخاص دارای تحصیلات حقوقی که دارای پروانه وکالت باشند، می‌توانند از جانب اشخاص حقیقی به عنوان وکیل در دادگاه‌ا شرکت کرده و از حقوق آن‌‌ها دفاع کنند و اشخاص حقوق‌دانِ فاقد پروانه وکالت، جز در موارد استثنائی، حق چنین کاری را نخواهند داشت و در صورت مداخله در چنین اموری، بر اساس قانون وکالت مورد مجازات قرار خواهند گرفت.

در مقابل، وکیل اداری به هر شخصی گفته می‌شود که به موجب یک قرارداد وکالت اداری (که ممکن است دست نویس باشد یا در دفاتر اسناد رسمی امضا شده باشد) وکیل کاری شخصی شده است تا در ادارات مختلف، کارهای اداری شخص دیگری را انجام دهد. توجه داشته باشید که اولا، وکیل اداری می‌تواند هر شخصی، با سواد یا بیسواد، با هر نوع تحصیلات و هر سابقه‌ای باشد و هیچ مجوز یا ویژگی خاصی در وکیل اداری مورد نیاز نیست؛ دوما، وکیل اداری صرفا حق مراجعه به ادارات را دارد و به هیچ وجه حق وکالت در مراجع قضایی، ارائه مشاوره حقوقی، مداخله در کارهای قضایی و دفاع از موکل در دادگاه را ندارد و همانطور که گفته شد، در صورت مداخله در این امور وفق قانون وکالت مورد مجازات قرار خواهد گرفت.

1.2. وکیل پایه یک، وکیل پایه 2، کارآموز وکالت، عضو کانون وکلا، عضو مرکز وکلای قوه قضائیه و وکیل رسمی دادگستری

ممکن است این سوالات برای شما هم پیش آمده باشد: چه تفاوتی بین وکیل پایه یک و پایه دو است؟ شغل وکالت چند درجه و پایه دارد؟ آیا وکلای پایه یک بهتر هستند یا پایه دو؟ کارآموز وکالت چه کسی است؟ آیا کارآموز وکالت می‌تواند وکالت کند؟ عضو کانون وکلای دادگستری یا عضو مرکز وکلای قوه قضائیه به چه معنی است؟ وکیل رسمی دادگستری چه تفاوتی با وکلای دیگر دارد.

اگر تا بحال  به تابلوها، کارت ویزیت ها یا «لیست وکلای سامانه حقوقی دادپرداز» نگاهی انداخته باشید احتمالا با عناوینی که در بالا به آن اشاره کردیم روبرو شده اید. ما در ادامه ، شما را با تمام این عناوین آشنا خواهیم کرد:

 

1.2.1  وکیل پایه یک دادگستری

وکلای پایه یک دادگستری بهترین و مجرب‌ترین نوع وکلا از حیث تجربه و سلسله مراتب در بین انواع وکلا هستند. وکیل پایه یک دادگستری برای اینکه بتواند به این درجه در حرفه خود برسد باید:

1- حداقل دارای مدرک لیسانس در رشته حقوق باشد.

2- در آزمون دشوار و طاقت فرسای «وکالت» شرکت کرده و از بین ده‌ها هزار نفر پذیرفته شده باشد.

3- صلاحیت عمومی، اخلاقی و مذهبی او بر اساس استعلامات مختلف تایید شده باشد.

4- دوره دشوار کارآموزی وکالت و تکالیف مختلف آن را که حدود دو سال است سپری کرده باشد.

5- دوره وکالت پایه دو دادگستری را تمام نموده باشد. (فقط وکلای ماده 187)

6- آزمون‌های متعدد تشریحی و مصاحبه‌های علمی (موسوم به اختبار) را با موفقیت پشت سر گذرانده باشد. افرادی که بتوانند این مراحل را با موفقیت پشت سر بگذارند، در نهایت درجه «وکیل پایه یک دادگستری» را دریافت می‌نمایند. وکلای پایه یک می‌توانند در تمامی محاکم حقوقی و کیفری، در تمام دادگاه‌ها و در تمام مراحل مختلف رسیدگی قضایی شرکت کرده و هیچ محدودیتی برای پذیرش وکالت افراد یا شرکت‌ها ندارند.

 

1.2.2 وکیل پایه 2 دادگستری

برخلاف آنچه در مورد وکیل پایه یک دادگستری گفته شد، وکلای پایه دو دارای اختیارات محدودتری هستند. وکیل پایه دو صرفا حق شرکت در محاکم کیفری را دارد که به جرم‌های تعزیری مستوجب حبس کمتر از ۱۰ سال و شلاق و جزای نقدی و اقدامات تامینی رسیدگی می‌کنند. همچنین، اختیارات وکیل پایه دو در محاکم حقوقی نیز محدودتر است. وکیل پایه دو صرفا می‌تواند در محاکم حقوقی با خواسته کمتر از ۵۰۰ میلیون ریال و یا در پرونده‌هایی با خواسته غیر مالی (به استثنای  دعاوی مربوط به اختلاف در اصل نکاح، اصل طلاق، اثبات و نفی نسب) پرونده قبول نموده و وکالت انجام دهد.

نکته مهم اینست که صرفا وکلای مرکز امور مشاوران و وکلای قوه قضائیه پس از گذراندن دوره کارآموزی و پیش از  رسیدن به درجه وکالت پایه یک دادگستری، پروانه وکالت پایه دو را دریافت می‌کنند و وکلای کانون وکلای دادگستری، مستقیما پس از طی دوره کارآموزی، وکیل پایه یک شناخته می‌شوند.

 

1.2.3 کارآموز وکالت دادگستری

اگرچه تمام افرادی که در آزمون وکالت کانون وکلای دادگستری یا مرکز وکلا و مشاوران حقوقی قوه قضائیه (ماده 187) ملزم هستند تا دوره کارآموزی وکالت را بگذرانند، اما دوره کارآموزی وکالت برای پذیرفته شدگان کانون وکلای دادگستری با دوره کارآموزی برای پذیرفته شدگان در آزمون وکلا و مشاوران قوه قضائیه متفاوت است. جدای از تکالیف و طول دوره متفاوتی که این دو نوع کارآموزان دارند،‌ نکته مهم اینست که برخلاف کارآموزان مرکز امور وکلا و مشاوران حقوقی قوه قضائیه که در طی دوره کارآموزی شش ماهه خود حق وکالت در هیچ پرونده‌ای را ندارند، کارآموزانی که از کانون وکلای دادگستری پروانه کارآموزی دریافت می‌کنند می‌توانند در تمام پرونده‌های قضایی، با استثنای کلیه پرونده هایی که آرای صادره در آنها قابل تجدیدنظر در دیوان عالی کشور و یا قابل فرجام است و کلیه پرونده هایی که خواسته آنها بیش از مبلغ پانصد میلیون ریال تقویم شده باشد (در صورتی که کارآموز مشترکاً با وکیل سرپرست قبول وکالت کند ، مبلغ مذکور تا دو میلیارد ریال مجاز خواهد بود) وکالت نمایند. کارآموزان وکالتی که از کانون وکلای دادگستری پروانه دریافت می‌کنند، پس از طی کردن حدود دو سال دوره کارآموزی و تهیه گزارش‌های متعدد از پرونده‌های حقوقی و کیفری موجود در محاکم قضایی و پذیرفته شدن در آزمون‌های متعدد کتبی و شفاهی پایان دوره (اختبار) می‌توانند پروانه وکالت پایه یک دریافت کنند. در مقابل، کارآموزان وکالتی که در آزمون مرکز وکلا و مشاوران حقوقی قوه قضائیه (ماده 187) پذیرفته شده‌اند، پس از طی کردن شش ماه دوره کارآموزی علمی و عملی، پروانه وکالت پایه دو دریافت خواهند کرد.

 

عضو کانون وکلا، عضو مرکز وکلای قوه قضائیه، مشاور حقوقی، وکیل رسمی دادگستری، وکیل دعاوی

واقعیت اینست که متاسفانه برخی از کارآموزان وکالت یا وکلای پایه دو به خاطر  اینکه ممکن است موکلین با شنیدن عناوین «کارآموز» یا «پایه دو» نتوانند به آن‌ها اعتماد نموده و پرونده‌های خود را به آن‌ها برای وکالت نسپارند، از الفاظی چون عضو کانون وکلا، عضو مرکز وکلای قوه قضائیه، مشاور حقوقی، وکیل رسمی دادگستری، وکیل دعاوی و غیره استفاده می‌کنند تا این مسئله را پوشش داده و بتوانند راحت‌تر جذب پرونده نمایند. خوب است بدانیم بر اساس مقررات موجود، کارآموزان وکالت مکلف هستند تا کارآموز بودن خود را صراحتا به موکل اعلام کنند و استفاده از عناوین بالا یا مشابه آن‌ها که باعث سردرگم شدن موکل یا سپردن پرونده به آن‌ها بدون اطلاع از درجه وکیل شود، تخلف محسوب شده و ممکن است باعث مجازت‌های انتظامی شخص خاطی شود.

 

درجه/عنوان یا درجه	محدودیت‌های وکالت
وکیل پایه یک دادگستری (کانون وکلای دادگستری)	حق وکالت در همه دعاوی، محاکم و مراحل دادرسی
وکیل پایه یک دادگستری (مرکز امور وکلا و مشاوران قوه قضائیه)	حق وکالت در همه دعاوی، محاکم و مراحل دادرسی
وکیل پایه دو دادگستری (مرکز امور وکلا و مشاوران قوه قضائیه)	– حق وکالت در جرم‌های تعزیری مستوجب حبس کمتر از ۱۰ سال و شلاق و جزای نقدی و اقدامات تامینی – حق وکالت در دعاوی حقوقی با خواسته‌های مالی کمتر از ۵۰۰ میلیون ریال – حق وکالت در تمام خواسته‌های غیر مالی به جز دعاوی مربوط به اختلاف در اصل نکاح، اصل طلاق، اثبات و نفی نسب
کارآموز وکالت دادگستری (کانون وکلای دادگستری)	حق وکالت در تمام پرونده‌های قضایی، با استثنای پرونده هایی که آرای صادره در آنها قابل تجدیدنظر در دیوان عالی کشور و یا قابل فرجام است و پرونده هایی که خواسته آن‌ها بیش از مبلغ پانصد میلیون ریال تقویم شده باشد. (در صورتی که کارآموز مشترکاً با وکیل سرپرست قبول وکالت کند ، مبلغ مذکور تا دو میلیارد ریال مجاز خواهد بود.)
کارآموز وکالت دادگستری (مرکز امور وکلا و مشاوران قوه قضائیه)	حق وکالت در هیچ  دادگاه، موضوع یا مرحله‌ی رسیدگی را ندارند.

1.3. وکیل کانون وکلای دادگستری و وکیل مرکز امور وکلای قوه قضائیه (ماده 187)

بطور کل در ایران دو مرجع مهم برای صدور پروانه وکالت وجود دارد: کانون وکلای دادگستری و مرکز امور وکلا و کارشناسان قوه قضائیه. کانون‌های وکلای دادگستری به عنوان مرجع اولیه، اصلی و باسابقه‌تر در حوزه صدور پروانه وکالت دادگستری هستند. هر کدام از کانون‌های وکلای کشور، استقلال سازمانی از سایر نهادها و مراجع دولتی و غیر دولتی دارند. در مقابل، مرکز امور وکلای قوه قضائیه بر اساس مجوز ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه به صدور پروانه وکالت برای برخی از فارغ‌التحصیلان حقوق اقدام می‌کند.

 

 

1.3.1 وکیل کانون وکلای دادگستری

کانون وکلای دادگستری یک نهاد غیردولتی در کشورهای مختلف است که هدف از تشکیل آن پشتیبانی از وکلا، نظارت بر عملکرد آن‌ها و فرهنگ‌سازی حقوقی است. در ایران، کانون وکلا در هر استانی که دارای حداقل 60 وکیل باشد تشکیل می‌شود. کانون وکلای دادگستری مؤسسه‌ای است مستقل و دارای شخصیت حقوقی که در مقر هر دادگاه استان تشکیل می‌شود. این نهاد قدیمی‌ترین سازمان مردم نهاد ایرانی است که بر اساس لایحه استقلال کانون وکلا در سال ۱۳۳۱ به عنوان نهادی با شخصیت حقوقی مستقل وجود آمد، هرچند پیش از آن هم موجودیت داشت. وظایف کانون وکلاء عبارتست از:

‌الف – دادن پروانه وکالت به داوطلبانی که واجد شرایط قانونی باشند.

ب – اداره امور راجع به وکالت دادگستری و نظارت بر اعمال وکلاء و کارگشایان.

ج – رسیدگی به تخلفات و تعقیب انتظامی وکلاء و کارگشایان دادگستری به وسیله دادسرا و دادگاه انتظامی وکلاء.

‌د – مددکاری و کمک‌رسانی قضایی از طریق تامین وکیل رایگان برای افراد فاقد توان مالی.

ه – فراهم آوردن وسایل پیشرفت علمی و عملی وکلاء.

هر شخص فارغ التحصیل در مقطع کارشناسی رشته حقوق یا فقه و حقوق می‌تواند با شرکت در آزمون وکالت یکی از کانون‌های وکلای کشور، موفق به کسب پروانه کارآموزی و سپس پروانه وکالت پایه یک شود. طول دوره کارآموزی در کانون‌های وکلا حداقل 18 ماه بوده و پس از گذراندن دوره مزبور، از کارآموزی وکالت به درجه وکالت پایه یک دادگستری نائل می‌آید. غالبا وکلا و کارآموزان وکالتی که پروانه خود را از کانون وکلای دادگستری دریافت می‌کنند، در کارت، تابلو، رزومه آنلاین یا سربرگ خود به روشنی عبارت «کانون وکلای دادگستری» را نوشته و از علامت زیر در آن‌ها استفاده می‌کنند.

همچنین، وکلای کانون وکلای دادگستری در حین انجام وظیفه، در دادگاه‌ها و سایر مراجع قضایی و نیز در دفتر وکالت خود از نشان سینه زیر بر روی کت یا مقنعه خود استفاده می‌کنند.

 

1.3.2 وکیل مرکز امور وکلا و کارشناسان قوه قضائیه (ماده 187)

مرکز امور وکلا و مشاوران قوه قضائیه نهاد دومی است که از ابتدای دهه 80 به فارغ‌التحصیلان حقوق که واجد شرایط باشند پروانه وکالت اعطا می‌کند. این مرکز بر اساس مجوزی که ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه به قوه قضائیه اعطا نمود تشکیل شد و تحت نظارت قوه قضائیه به فعالیت می‌پردازد. تاسیس مرکز مزبور با توجیه حل مشکل کمبود وکیل و تعرفه‌های بالای حق‌الوکاله و در جهت دسترسي آسان و كم هزينه مردم به خدمات حقوقي و قضايي صورت گرفت. بر اساس ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه مصوب 1379، قوه قضائیه مجاز دانسته شد تا نسبت به تائيد صلاحيت فارغ التحصيلان رشته حقوق و ايجاد موسسات حقوقي و نيز ساير رشته هاي كارشناسي اقدام نمايد. مرکز امور وکلا و کارشناسان قوه قضائیه تا امروز نزدیک به 20.000 پروانه وکالت صادر نموده است.

همانطور که در قسمت قبلی ذکر شد، افرادی که از طریق کانون وکلا و کارشناسان قوه قضائیه قصد دریافت پروانه وکالت دارند، ابتدا مدت 6 ماه به عنوان کارآموز در دادگاه‌ها و مراجع قضایی حضور پیدا می‌کنند، سپس برای حداقل دو سال تحت عنوان وکیل پایه دو و با محدودیت‌هایی وکالت می‌کنند و در نهایت به درجه وکیل پایه یک دادگستری نائل می‌شوند. غالبا وکلا و کارآموزان وکالتی که پروانه خود را از مرکز امور وکلا و کارشناسان قوه قضائیه دریافت می‌کنند، با عنوان «وکیل 187ی» بین همکاران خود خطاب شده، در کارت، تابلو، رزومه آنلاین یا سربرگ خود عبارت «مرکز امور وکلا و مشاوران قوه قضائیه» یا «مرکز امور وکلا و کارشناسان قوه قضائیه» را نوشته و از علامت زیر در آن‌ها استفاده می‌کنند.

1.4. وکیل عادی، وکیل معاضدتی، وکیل تسخیری و وکیل مورد اعتماد رئیس قوه قضائیه

وکلا از جهت اینکه به چه شیوه‌ای انتخاب شده و یا وکالت موکل را قبول کرده‌اند، به وکیل عادی یا اختیاری، وکیل معاضدتی، وکیل تسخیری و وکیل مورد اعتماد قوه قضائیه تقسیم می‌شوند.

 

1.4.1 وکیل تعیینی یا وکیل عادی

وکیل تعیینی یا عادی به وکیلی گفته می‌شود که شخص متقاضی خدمات حقوقی یا وکالتی، به شکل اختیاری از میان وکلای کشور (فهرست تمام وکلای کشور را در دایرکتوری وکلا ببینید) انتخاب نموده و با پرداخت دستمزد وی، او را برای وکالت در یک پرونده خاص یا برخی اقدامات حقوقی به خدمت می‌گیرد. این شیوه وکیل گرفتن، متداول‌ترین روش استخدام وکیل است که طرفین با رضایت کامل، با یکدیگر قرارداد بسته و وارد همکاری می‌شوند. خوب است بدانید قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اصل 35 به صراحت تاکید کرده است که طرفین دعوا می‌توانند در تمام دادگاه‌ها برای خود وکیل انتخاب کنند.  قانون آیین دادرسی مدنی حداکثر تعداد وکیل برای هر یک از طرفین دعوا در یک دعوای حقوقی را 2 وکیل دانسته است. همچنین بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری، شاکی می‌توانند هر تعداد وکیل که می‌خواهد همراه خود داشته باشد، اما متهم صرفا می‌تواند یک وکیل در مرحله تحقیقات همراه خود داشته باشد.

 

1.4.2 وکیل رایگان یا وکیل معاضدتی

بر اساس اصل 35  قانون اساسی، طرفین دعوا در تمام دادگاه‌ها حق دارند برای خود وکیل انتخاب نموده و در صورت عدم توانایی به معرفی یا انتخاب وکیل، حاکمیت موظف به تامین وکیل برای آن ‌هاست. از سویی دیگر، ماده 24 قانون وکالت مصوب 1315 بیان می‌کند: «کسانی که قدرت تأدیه حق‌الوکاله ندارند می‌توانند از کانون تقاضای معاضدت نمایند». با توجه به این موارد، باید دانست یکی از وظایف وکلای پایه یک دادگستری اینست که در سال تا 3 مرتبه در دعاوی حقوقی بطور رایگان به وکالت از افرادی بپردازند که استطاعت مالی برای پرداخت حق‌الوکاله را ندارند. در کنار انواع دیگر وکالت که عرض شد، وکیل معاضدتی را می‌توان وکیلی دانست که بطور رایگان برای شخصی که فاقد امکانات و توانایی مالی برای انتخاب و به خدمت گرفتن وکیل است، بدون دریافت حق‌الوکاله از او به وکالت می‌پردازد. وکیل معاضدتی نه تنها دارای تمام تکالیفی است که وکیل عادی در یک وکالت عادی بر عهده دارد، بلکه از برخی حقوق دیگر خود مثل استعفا از وکالت نیز محروم است و موظف است وکالت معاضدتی خود را با بهترین  کیفیت تا انتهای کار دنبال کند.

 

1.4.3 وکیل تسخیری

همانند آنچه در مورد وکیل معاضدتی گفته شد، وکیل تسخیری نیز وکیلی است که در راستای اجرای اصل 35 قانون اساسی و جهت تامین حق دسترسی به وکیل در محاکم قضایی به وکالت از حقوق موکل می‌پردازد. اما تفاوت وکیل تسخیری با وکیل معاضدتی در اینست که اولاً وکیل معاضدتی مخصوص پرونده‌های حقوقی است و وکیل تسخیری مربوط به پرونده‌های کیفری. ثانیاً، هر شخص ناتوانی که حقوق مالی او ضایع شده باشد حق دارد از اداره معاضدت قضایی درخواست وکیل معاضدتی نماید، اما وکیل تسخیری صرفا برای افراد کم بضاعتی است که متهم به ارتکاب جرایم مهمی هستند که دارای مجازات‌های حبس ابد، اعدام، رجم یا قصاص نفس است. ثالثاً، گرفتن وکیل معاضدتی توسط متقاضی اختیاری است اما دادگاه در جرایمی که مجازات‌های حبس ابد، اعدام، رجم یا قصاص نفس را داشته باشد و متهم وکیل تعیینی نداشته باشد مکلف است برای متهم وکیل تسخیری انتخاب کند.  با توجه به آنچه گفته شد مشخص گردید وکیل تسخیری صرفا در جرایم بسیار مهم توسط دادگاه برای متهمی که وکیل ندارد تعیین می‌گردد تا حقوق متهم بطور کامل مورد توجه قرار بگیرد.

 

1.4.4 وکیل مورد اعتماد رئیس قوه قضائیه

قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 بدعتی عجیب در امر تعیین و انتخاب وکیل ایجاد نمود. در تبصره ماده 48 این قانون آمده  است: «در جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی و همچنین جرائم سازمان‌یافته که مجازات آنها مشمول ماده (302) این قانون است، در مرحله تحقیقات مقدماتی طرفین دعوی، وکیل یا وکلای خود را از بین وکلای رسمی دادگستری که مورد تأیید رئیس قوه‌قضائیه باشد، انتخاب می‌نمایند.» تصویب تبصره‌ی این ماده اعتراضات و انتقادات زیاد داخلی یا بیت‌المللی را متوجه کشور نمود. در هر حال وفق قانون مزبور می‌توان نوعی دیگر از وکلا را تحت عنوان «وکلای مورد اعتماد رئیس قوه قضائیه» شناسایی کرد. وکیل مورد اعتماد رئیس قوه قضائیه را می‌توان وکیلی دانست که توسط رئیس قوه قضائیه تایید و معرفی شده است و افرادی که متهم به جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی و جرایم سازمان یافته هستند ، صرفا می‌توانند در مرحله تحقیقات از کمک آن‌ها استفاده نمایند.

 

 

2. چطور وکیل انتخاب کنم؟ (معیارهای انتخاب وکیل خوب)

از لحاظ حقوقی، قرارداد وکالت یک عقد امانی است. این عبارت به این معنی است که قرارداد وکالت ریشه در امانت دارد و امانت‌داری و اعتماد، شاید مهم‌ترین ویژگی یک وکیل شناخته می‌شود. از آنجا که  سالانه بالغ بر 16 میلیون پرونده قضایی وارد دادگاه‌ها می‌شوند، سوالات زیر بسیار پرتکرار هستند: چه وکیلی انتخاب کنم؟ چطور وکیل انتخاب کنم؟ در انتخاب وکیل چه معیاری را در نظر بگیرم؟ چه وکیلی خوب است؟ بهترین وکیل را چطور پیدا کنم؟ معیارهای انتخاب وکیل خوب چیست؟ کدام وکیل به درد پرونده من می‌خورد. در این قسمت از این مقاله جامع، پس از معرفی انواع وکیل و نهادهایی که وکلا را پرورش داده و به آن‌ها مجوز فعالیت می‌دهند، در صدد هستیم تا به شما معیارهای مناسبی برای انتخاب یک وکیل خوب ارائه کنیم. با ما باشید تا به شما راه و روش انتخاب بهترین وکیل را بگوییم.

 

2.1. وکیل متخصص:

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های یک وکیل خوب را می‌توان تخصص او دانست. امروزه تمام کارها تخصصی‌تر شه و کیفیت خدمات قابل ارائه در تمام رشته‌های علمی، به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا کرده است. همواره می‌بینیم که مردم در مواجهه با بیماری و کسالت‌های جدی، به دنبال پزشک متخصص یا فوق تخصص می‌گردند. همین موضوع در مسائل دیگر هم قابل مشاهده است: امروزه حتی صافکاری ماشین‌های مختلف توسط افراد مختلف انجام می‌شود و پخت غذاهای ملل گوناگون هم بطور تخصصی انجام می‌شود. با این حال، متاسفانه وکالت که حرفه‌ای بسیار دقیق و پیچیده محسوب می‌شود در ایران به شکل عمومی و غیر تخصصی انجام می‌شود. عامه مردم وکالت در هر امر حقوقی را در صلاحیت هر وکیل پایه یک دادگستری می‌دانند و متاسفانه وکلای دادگستری هم دست رد به سینه پرونده‌هایی که در تخصص آن‌ها نیست نمی‌زنند.

بنظر ما یکی از مهم‌ترین معیارهایی که در انتخاب یک وکیل خوب باید لحاظ شود، تخصص و آگاهی علمی ویژه در موضوع است. امروزه گرایش‌های حقوقی در مقطع کارشناسی ارشد از مرز 15 گرایش گذشته و فازغ‌التحصیلان مقطع دکتری دانشکده‌های حقوق، هر کدام در یک موضوع ویژه تخصص بسیار ویژه‌ای پیدا می‌کنند. به شما پیشنهاد می‌کنیم در انتخاب وکیل، یکی از معیارهای خود را تحصیلات و تخصص مرتبط وکیل با موضوع پرونده خود قرار دهید و اطمینان حاصل کنید که وکیل مورد نظر شما، در آن حوزه دارای تخصص باشد. خوب است بدانید تخصص وکیل توسط کانون وکلا یا مرکز امور وکلای قوه قضائیه سنجش و ارزیابی نمی‌شود و در وضعیت فعلی، بهترین راه شناسایی تخصص یک وکیل، اعتماد به تحصیلات تکمیلی او در مقطع ارشد و دکتری حقوق است.

 

2.2. وکیل باتجربه:

همانطور که تخصص وکیل بسیار حائز اهمیت است، تجربه وکیل هم باید کاملا مورد اعتنا باشد. چه بسیار وکلایی که بواسطه تجربیات متعدد در پرونده‌های حقوقی با یک موضوع خاص، راه حل‌هایی برای مشکلات حقوقی شما می‌شناسند که وکلای دیگر از آن بی خبر هستند. درست است که شناسایی تجربه یک وکیل با ابزارهای سنتی مشکل است، اما امروزه فناوری‌ اطلاعات در حوزه حقوقی هم راهگشاست و می‌توان در کنار مشاهده رزومه یک وکیل، سوابق کاری او را نیز مشاهده نمود. با توجه به آنچه گفته شد بنظر می‌رسد پیدا کردن وکیلی که سابقه وکالت در پرونده‌ای با موضوع مشابه شما را داشته باشد موثر و سودبخش باشد.

 

2.3. وکیل دارای حُسن شهرت:

در کنار تجربه و تخصص، حسن شهرت و خوش‌نامی ویژگی دیگری است که اگر در یک وکیل وجود داشته باشد، خیال‌تان را از نتیجه پرونده حقوقی‌تان مطمئن‌تر می‌کند. گاهی یک وکیل دادگستری بواسطه تعامل و همکاری ناپسندی که با موکلین سابق خود داشته، اهمال و تقصیر هایی  که در پیگیری پرونده‌ای مرتکب شده یا روابط ناسالمی که با برخی کارمندان دادگستری ایجاد کرده است، میان مردم بد نام شده و در مراجع قضایی هم از اعتبار او کاسته می‌شود. بهتر است موکلین پیش از انتخاب وکیل با پرس‌و‌جو از موکلین سابق یا مشاهده نظرات آنلاین سایرین در مورد وکیل، از حسن سابقه و شهرت وکیل مطمئن شوند.

 

2.4. وکیل دارای ارتباطات قوی:

وکیلی که دارای قدرت برقراری ارتباط سریع و موثر با سایرین باشد، احتمال موفقیت بیشتری را در کار خود رقم می‌زند. از سویی، وکیل دارای ارتباطات قوی به شبکه‌ای از دوستان و همکاران خود دسترسی دارد که می‌تواند با مشورت و کسب نظر تخصصی از آن‌ها، از تجربیاتشان در پرونده‌های مشابه نیز استفاده کند. از سویی دیگر، چنین شخصی توانایی بیشتری در برقراری ارتباط موثر و انتقال نظر و استدلال خود به قاضی و کارمندان قضایی دارد و احتمالاً راحت‌تر می‌تواند حقیقت را به اثبات برساند.

توجه: از آنچه در این بند به عنوان ارتباطات قوی مطرح گردید، صرفا مفهوم حسن معاشرت وکیل مدنظر است و به هیچ وجه ارتباطات فراقانونی و ناصحیح مورد تایید دادپرداز نخواهد بود.

 

2.5. وکیل رازدار و امانت دار:

از جمله ویژگی‌هایی که لازمه فعالیت حقوقی و وکالتی است، می‌توان به رازداری و امانت داری اشاره نمود. پرونده‌های حقوقی سرشار از اسرار و رازهای ناگفته‌ی موکلینی است که صرفا به واسطه  تخصص وکیل و با اعتماد به امانت‌داری او حاضر به افشای آن شده‌اند. بد نیست بدانید وکلا علاوه بر اینکه به موجب اخلاق حرفه‌ای ملزم به رعایت رازداری و مخفی نگه داشتن اسرار موکل هستند، بر اساس قانون نیز مکلف هستند تا اسرار موکل را مخفی نگاه داشته و از افشای آن خودداری نمایند. رازداری و امانت‌داری وکیل ویژگی است که باید در پرونده‌های کیفری و خانواده بیشتر از سایر زمینه‌ها مورد رعایت قرار گیرد، چرا که در این نوع از پرونده‌ها، اطلاعات پرونده دارای جنبه‌های شخصی‌تر و محرمانه‌ای تری است و افشای آن‌ها آبروی موکل را ممکن است در مخاطره قرار دهد.

 

2.6. وکیل صادق:

صداقت و راستگویی یک ویژگی کلیدی در وکیل است. همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم، وکالت در پایه اعتماد و امانت‌داری شکل می‌گیرد، لذا بسیار مهم است که بتوانید به حرف وکیل خود اعتماد کنید. اگر تمایل دارید وکیلی را برای مشکل حقوقی خود به خدمت بگیرید، به شما پیشنهاد می‌کنیم نظر سایرین را در مورد او بپرسید و یا در رزومه او مطالعه کنید.

 

3. نکات مهم در انتخاب وکیل

اگر تمایل دارید یک وکیل یا مشاور حقوقی را به خدمت بگیرید، به شما پیشنهاد می‌کنیم نکات زیر را در تعامل و همکاری خود با او لحاظ کنید. توجه و استفاده از نکاتی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم از سویی روابط شما را با وکیل شفاف‌تر می کند و از سویی دیگر، احتمال گرفتار شدن شما در دام شیادان و سودجویان این عرصه را کاهش می‌دهد.

 

3.1. تخصصی وکیل بگیرید.

حال که تمایل دارید برای حل مشکل خود از خدمات یک وکیل کمک بگیرید، به شما پیشنهاد می‌کنیم حتما تخصص وکیل را مورد توجه قرار دهید. خوب است بدانید افرادی که دارای پروانه وکالت پایه یک دادگستری هستند، ولو اینکه صرفا مدرک کارشناسی حقوق داشته باشند، از لحاظ قانونی می‌تواننند در تمام دعاوی قضایی وکالت نمایند. با این حال، سالانه عده کثیری از وکلای دادگستری تحصیلات تکمیلی و تخصصی خود را در گرایش‌های تخصصی‌تر حقوق به پایان رسانده و توانایی ویژه‌ای در وکالت تخصصی در حوزه‌های ویژه پیدا می‌کنند. با توجه به این نکته به شما پیشنهاد می‌کنیم به جای مراجعه به یک وکیل عمومی، مشکلات خود را با توجه به موضوع آن، به وکلای متخصص ارجاع دهید.

 

3.2. نسخه دوم قرارداد مالی و وکالتنامه‌ی خود را بگیرید.

متاسفانه علیرغم اینکه وکیل موظف است نسخه‌ای از وکالتنامه و قرارداد مالی را به موکل ارائه نماید، برخی وکلا به علت جلوگیری از مشکلات مالیاتی یا پیشگیری از شکایت موکل علیه آن‌ها در صورت انجام تخلف، از ارائه نسخه دوم وکالتنامه یا قرارداد مالی به موکل اجتناب می‌کنند. اگرچه برخی از دغدغه‌های وکلا در موارد بالا قابل تامل است، لیکن دریافت نسخه‌ای  از قرارداد که بیانگر تعهدات وکیل و موکل بطور شفاف باشد حق مسلم موکل است. اگر شما نیز تمایل دارید وکیلی را به خدمت بگیرید، حتما نسخه‌ای از قراردادهای خود با وکیل را از او دریافت کنید.

 

3.3. بابت اسناد و مدارک خود رسید بگیرید.

اگر مدرک یا سندی را به وکیل خود ارائه می‌کنید، حتما بابت آن رسید دریافت نمایید. مدارک و اسناد مزبور ممکن است اسناد و دلایل شما در دعوایی باشد که علیه دیگری طرح می‌کنید و یا چک و سفته‌ای که برای پرداخت حق‌الوکاله در اختیار وکیل قرار می‌دهید. گرفتن رسید از وکیل باعث می‌شود در صورت مفقود شدن اسناد و مدارک بتوانید او را به جبران خسارت ملزم کنید و یا در صورت نیاز به استرداد مدارک خود و امتناع وکیل، استرداد آن‌ها را آسان‌تر انجام دهید.

 

3.3. شما تمبر مالیاتی وکیل را نپردازید .

پرداخت تمبر مالیاتی بر روی وکالتنامه بر اساس ماده 103 قانون ماليات مستقيم بر عهده‌ی وکلا قرار گرفته است. برخی وکلا گاها هزینه ابطال تمبر مالیاتی  وکالتنامه را بر عهده‌ی موکل قرار داده و آن را به عنوان هزینه‌های پرونده منظور می‌کنند. اگرچه بنظر می‌رسد اگر در قرارداد این تعهد بر عهده‌ی موکل گذاشته شود، قانونا باید موکل آن را پرداخت کند، اما پیشنهاد می‌کنیم در قرارداد خود با وکیل از ذکر چنین تعهدی برای خود جلوگیری نموده و از وکیل بخواهید تا این هزینه را نیز شخصا پرداخت نماید. خوب است براساس ماده 103 قانون مالیات‌های مستقیم، هزینه ابطال تمبر وکالتنامه 5% مبلغ حق‌الوکاله‌ی قید شده در وکالتنامه است.

 

3.4. پیش‌بینی شرایط عزل یا استعفای وکیل را بکنید.

با توجه به اینکه قرارداد وکالت از نوع جایز  است، هر یک از طرفین می‌تواند در حین همکاری، روابط کاری خود را با طرف دیگر قطع نماید. در چنین شرایطی، اگر هیچ شرط دیگری در قرارداد مالی وکیل و موکل ذکر نشده باشد، وکیل مستحق دریافت اجرت زحماتی است که تا آن زمان متحمل شده است. با این حال، در بسیاری اوقات وکلا شرایط ویژه‌ای را برای عزل یا استعفای خود در قراردادها ذکر می‌کنند که بر اساس آن‌ها، در صورت قطع رابطه همکاری تمام  یا بخشی از وجود پرداختی به وکیل قابل استرداد نیست. اگرچه این شرایط در برخی موارد توجیه پذیر است، اما بهتر است در همان ابتدای کار با وکیل خود در خصوص این شروط صحبت نموده و دقیقا در مورد آن‌ها کسب اطمینان کنید.

 

3.5. مراقب وکیل‌نماها باشید.

وکالت در محاکم دادگستری نیازمند دریافت پروانه وکالت از نهادهای مخصوصی است که در بالا به آن اشاره کردیم. گاهی در شبکه‌های اجتماعی یا برخی موسسات حقوقی غیرمجاز دیده می‌شود که افراد فاقد پروانه وکالت خود را وکیل معرفی نموده و حق‌الوکاله‌هایی را دریافت می‌کنند. مداخله در امر وکالت توسط افرادی که پرونده وکالت دریافت ننموده‌اند بر اساس قانون وکالت ممنوع بوده و مرتکب به مجازات حبس محکوم خواهد شد. بر اساس ماده 55 قانون وکالت، «وکلای معلق و اشخاص ممنوع‌الوکاله و به طور کلی هر شخصی که دارای پروانه وکالت نباشد از هر گونه تظاهر و مداخله در عمل وکالت‌ ممنوع است اعم از اینکه عناوین تدلیس از قبیل مشاور حقوقی و غیره اختیار کند یا اینکه به وسیله شرکت و سایر عقود یا عضویت در مؤسسات خود‌ را اصیل در دعوی قلمداد نماید. متخلف از یک الی شش ماه حبس تأدیبی محکوم خواهد شد. اگر قصد انتخاب وکیل دارید، با استفاده از سایت کانون‌های وکلا یا مرکز امور وکلای قوه قضائیه اطمینان حاصل نمایید که فرد مورد نظر دارای پروانه وکالت باشد. ما به شما پیشنهاد می‌کنیم وکیل خود را از میان وکلای سامانه حقوقی دادپرداز انتخاب کنید که مدارک و صلاحیت آن‌ها برای انجام خدمت وکالت سنجیده شده است.

 

3.5. مراقب وکلای متخلف باشید.

در هر کدام از نهادهای صادرکننده‌ی پروانه وکالت ساز‌وکاری برای رسیدگی به تخلفات وکلا و کارآموزان وکالت پیش‌بینی شده است. پیش از اینکه وکالت خود را به وکیل بسپارید با استفاده از سایت کانون‌های وکلا یا مرکز امور وکلای قوه قضائیه مطمئن شوید که وکیل مدنظر شما از انجام وکالت تعلیق نشده یا به واسطه  محکومیت انتظامی، ممنوع‌ از وکالت نگردیده است. پیشنهاد می‌شود وکیل خود را از میان وکلای سامانه حقوقی دادپرداز انتخاب کنید که مدارک و صلاحیت آن‌ها برای انجام خدمت وکالت سنجیده شده است.

 

3.6. در دام موسسات حقوقی کلاهبردار نیفتید.

متاسفانه امروزه حجم گسترده‌ای از موسسات حقوقی توسط افراد غیر وکیل و حتی غیر حقوقدان  راه‌اندازی شده است. برخی از این موسسات نه تنها از وکلای فاقد صلاحیت لازم استفاده می‌نمایند، بلکه با گرفتن درصد زیادی از حق‌الوکاله به عنوان پورسانت یا حق‌ ارجاع، انگیزه وکیل را نیز کاهش می‌دهند. علاوه بر آن، متاسفانه بارها مواردی از کلاهبرداری این موسسات حقوقی در رسانه‌های جمعی منتشر شده است که حکایت از بی سامان بودن نحوه فعالیت آن‌ها دارد. استفاده از خدمات موسسات حقوقی معتبر یا عقد قرارداد مستقیم با وکیل، راه حلی است که می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند.

 

3.7. از چندین وکیل بپرسید.

خدمات حقوقی تعرفه مشخصی ندارد و میزان حق‌الوکاله بر اساس تشخیص وکیل و پذیرش موکل تعیین می‌گردد. علاوه بر آن، مشکلات حقوقی فقط یک راه حل ندارد. وکلای مختلف با توجه به تخصص و تجربه خود ممکن است راه حل‌ها و استراتژی‌های حقوقی گوناگونی را در اختیار شما قرار دهند. کسب نظر از چند وکیل به شما کمک می‌کند بهترین راه حل حقوقی برای مشکل خود را پیدا نموده و از حق‌الوکاله منصفانه برای انجام آن خدمت مطلع شوید. برای کسب نظر و دریافت پیشنهاد از چند وکیل می‌توانید درخواست خود را بطور رایگان در سامانه حقوقی دادپرداز ثبت کنید تا از چندین وکیل پیشنهاد بگیرید. اگر تمایلی به استفاده از دادپرداز ندارید، لیست وکلای کشور را مشاهده کنید، با دفتر چند تن از آن‌ها تماس بگیرید، وقت حضوری دریافت کنید، حق‌المشاوره را پرداخت نمایید و در مواجهه حضوری از آن‌ها پیشنهاد بگیرید.

 

3.8. ترجیحا از وکلای شهر محل اقدام استفاده کنید.

اگرچه وکلا می‌توانند بطور موردی در اقصی نقاط کشور قبول وکالت نمایند، اما استخدام وکیلی که در شهری غیر از محل انجام کار ساکن است مشکلاتی در پی دارد. اگر وکیل انتخابی شما در شهر دیگری ساکن است، بر عهده‌ی شماست تا هزینه‌های سفر و اقامت وکیل در محل انجام کار را پرداخت کنید. علاوه بر آن ممکن است وکیل به واسطه  سفر خود مستحق دریافت حق‌الزحمه مازاد نیز گردد. فعالیت وکیل در شهری که محل اقامت او نیست ممکن است باعث طولانی شدن فرایند رسیدگی گردد، چرا که در بسیاری اوقات اطلاع از آخرین وضعیت پرونده نیازمند پیگیری حضوری است و بُعد مسافت باعث کاهش پیگیری‌های وکیل خواهد شد.

 

4. چرا باید از دادپرداز وکیل انتخاب کنم؟

شما می‌توانید وکیل خود را به شکل سنتی و از میان لیست کل وکلای کشور انتخاب کنید. با این‌حال انتخاب وکیل با استفاده از سامانه حقوقی دادپرداز مزایای مهمی دارد.

اولین مزیت استفاده از دادپرداز برای انتخاب وکیل، آسان‌تر شدن کار است. ثبت درخواست در سامانه حقوقی دادپرداز رایگان است و تنها به 2 دقیقه زمان نیاز دارد. پس از ثبت درخواست، شما نظر چندین وکیل را به رایگان دریافت خواهید کرد. در مقابل، اگر بخواهید به صورت انفرادی به دفتر چند وکیل مراجعه کنید، ساعت‌ها زمان شما برای هماهنگی با دفتر وکیل، پرداخت حق المشاوره اولیه و ملاقات حضوری صرف خواهد شد.

دومین مزیت دادپرداز اینست که شما صرفا زمانی دستمزد وکیل را پرداخت می‌نمایید که از اقدام او رضایت 100% داشته باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه‌ی تضمین کیفیت خدمات حقوقی در داپرداز اینجا را ببینید.

مزیت سوم سامانه حقوقی دادپرداز، حق‌الوکاله منصفانه است. با توجه به اینکه در سامانه حقوقی دادپرداز، شما با ثبت یک درخواست از چند وکیل مختلف استعلام دستمزد می‌کنید، به راحتی می‌توانید بهترین پیشنهاد و منصفانه‌ترین دستمزد را با توجه به رزومه وکیل انتخاب نمایید. (چگونه کار می‌کند را مشاهده کنید)

مزیت دیگر دادپرداز، امکان انتخاب آگاهانه وکیل است. همانطور که در قسمت معیارهای انتخاب وکیل خوب عنوان شد، برای انتخاب یک وکیل خبره نیاز است تا تخصص، تجربه، حسن شهرت و برخی ویژگی‌های مهم دیگر وکیل سنجیده شود. آگاهی از ویژگی‌های یک وکیل به طریق سنتی، اگر نگوییم غیرممکن است، بسیار دشوار خواهد بود. در مقابل، غالب معیارهای مهم انتخاب وکیل در طریق صفحه رزومه وکلای دادپرداز قابل مشاهده است و شما می توانید با دیدی بازتر، وکیل موردنظر خود را انتخاب کنید. (برای نمونه، رزومه دکتر علی صابری و سعید نجات‌زادگان را مشاهده کنید.)

علاوه بر آنچه گفته شد، می‌توان امکان ثبت درخواست رایگان بدون افشای مشخصات موکل، شفافیت فرایند کار و پرداخت‌ها، نظارت خودکار بر کیفیت خدمات وکیل، استفاده از خدمات رایگانی چون پرسش و پاسخ و … را نیز به‌ عنوان مزایای مهم و ارز‌ش‌آفرین این سامانه ذکر نمود.

 

 

این مطلب چطور بود؟
[kkstarratings]