فسخ نکاح چیست و با طلاق چه فرقی دارد؟

بسیاری از افرادی که برای اولین بار با عبارت فسخ نکاح مواجه می‌شوند، این سوال مهم در ذهن آن‌ها شکل می‌گیرد که که فسخ نکاح چیست و با طلاق چه فرقی دارد؟ فسخ نکاح یکی از روشهای انحلال و پایان پذیرفتن عقد نکاح است. یعنی با فسخ نکاح، دیگر بین زن و شوهر زوجیتی وجود نخواهد داشت و مانند اینست که از ابتدا با یکدیگر ازدواج نکرده‌اند. بنابراین از این جهت فسخ نکاح و طلاق تفاوتی با یکدیگر ندارند و هر دو رابطه حقوقی، عاطفی و اجتماعی نکاح را به پایان می‌برند. در تعریف دقیق‌تر می توان گفت فسخ نکاح نوعی بر هم زدن یک جانبه ی عقد نکاح هست. بر عکس طلاق، در فسخ نکاح، حق برهم زدن نکاح هم برای زن و هم برای مرد در نظر گرفته شده و منحصر به یکی از طرفین نیست. با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد اینکه فسخ نکاح چیست و با طلاق چه فرقی دارد را بدست آورید.

شباهت‌های فسخ نکاح و طلاق

فسخ نکاح و طلاق از جهات متعددی با هم شبیه هستند که مهم‌ترین آن‌ها را در این قسمت بررسی می‌کنیم.

1- مدت زمانی که بعد از انحلال نکاح باید عده نگه داشته شود در فسخ نکاح و طلاق یکی است. یعنی در هر دوی فسخ نکاح و طلاق، زوجه باید ظرف مدت یکسانی از ازدواج مجدد و برخی اعمال دیگر اجتناب نماید.

2- هم فسخ نکاح و هم طلاق، هر دو عمل حقوقی یک جانبه هستند. یعنی با اراده یکی از طرفین قابل تحقق اند و نیازی به اراده هر دو طرف نیست. جالب است بدانید حتی در طلاق توافقی نیز اصل طلاق با اراده‌ی یک نفر انجام می‌شود.

[irp posts=”2407″ name=”طلاق توافقی و مراحل انجام آن”]

تفاوت‌های فسخ نکاح و طلاق

1- طلاق نیاز به تشریفات خاصی دارد، مثل حضور دو شاهد عادل مرد و جاری شدن صیغه طلاق، ولی فسخ چنین نیست. یعنی برای طلاق گرفتن یا طلاق دادن ترتیبات خاصی وجود دارد که باید سپری شود ولی فسخ ترتیبات خاصی ندارد و به صرف اینکه یکی از طرفین عقد را فسخ کند دیگر نکاحی وجود نخواهد داشت.

2- در طلاق رجعی امکان رجوع از سوی زوج وجود دارد، ولی در فسخ امکان رجوع به هیچ عنوان وجود ندارد.

3- وقوع چندین طلاق بین زن و مرد می تواند آ‌ن‌ها را بر یکدیگر حرام کند ولی فسخ به هر تعداد که باشد چنین اثری ندارد.

[irp posts=”2224″ name=”انواع طلاق طبق قوانین ایران”]

چگونه و در چه شرایطی فسخ نکاح امکان پذیر است؟

طلاق از سوی زوج اصولا نیاز به  شرط خاصی نداشته و زوج هر موقع که بخواهد می تواند همسر خود را طلاق دهد. درصورتی که زوجه برای اینکه بتواند از شوهر خود طلاق بگیرد نیاز به حصول شرایطی دارد تا این حق برای او ثابت شود. برای مثال در طلاق از جانب زوجه، زن باید اثبات کند که شوهر او نفقه نمی پردازد و یا معتاد است. ولی در فسخ نکاح وضعیت به گونه ایست که هم برای فسخ از جانب مرد و هم برای فسخ از جانب زن شرایط خاصی باید وجود داشته باشد. یعنی مرد برخلاف طلاق نمی‌تواند بدون دلیل (شرایط مذکور) عقد نکاح را فسخ کند. برای آگاهی بیشتر در مورد طلاق بهتر است مقاله های مرتبط را بخوانید.

شرایطی که وجود آنها باعث ایجاد حق فسخ می شود عبارتند از جنون، بیماری‌های زن و بیماری های مرد

فسخ نکاج به علت «جنون»

جنون از مواردی است که برای هریک از طرفین حق فسخ ایجاد می کند. یعنی اگر زوج مجنون شود زوجه حق فسخ دارد و اگر زوجه مجنون شود زوج حق فسخ دارد. دقت شود که جنون تعریف خاصی در قانون نداشته ولی بر اساس پیشینه تاریخی و مطالعات روانشناسی می توان آن را اختلالات روانی ای دانست که عقل  و قوه درک و اختیار را مختل می کند. در توضیح جنون مثال‌هایی که آورده اند بیماریهای روانی مانند اسکیزوفرنی یا اختلال دو قطبی و عقب ماندگی ذهنی (سندروم دان) بوده است. بنابراین اگر قبل از ازدواج یکی از طرفین مجنون باشد و طرف دیگر آگاهی نداشته باشد می تواند بعد از عقد بطور یکجانبه نکاح را فسخ کند.

البته آنچه ذکر شد جنون پیش از عقد نکاح بود. قانونگذار برای حمایت بیشتر از بانوان جنون مرد بعد از عقد را هم از موارد فسخ نکاح از سوی زن دانسته است. یعنی اگر بعد از ازدواج، مرد به هردلیلی مجنون شود زن حق خواهد داشت نکاح را فسخ کند ولی اگر زن بعد از نکاح مجنون شود مرد چنین حقی نخواهد داشت. یک نکته مهم درباره جنون این است که جنون باید استقرار داشته باشد، یعنی در برهه ای از زمان بتوان شخص را مجنون نامید و مستمر یا دوره ای بودن آن ملاک نیست.

فسخ نکاح به علت «بیماری‌های زن»

مرد در صورتی که همسر او دارای برخی بیماری‌های خاص باشد، حق فسخ نکاح را خواهد داشت. از جمله‌ی این بیماری‌ها می‌توان موارد زیر را ذکر نمود:

1- قرن  و افضاء:

قرن یک نوع بیماری در اندام جنسی زن است که ناشی از غضروفی یا استخوانی بودن اندام جنسی است که مانع رابطه زناشویی بین زن و مرد می شود. بنابراین اگر زن قرن داشته باشد مرد می تواند نکاح را فسخ کند. افضاء حالتی است که حایل میان اندام تناسلی زن، وجود نداشته یا به طریقی از بین رفته باشد (منظور باکره نبودن زن نیست).

2- جذام و برص:

این دو از بیماریهای پوستی هستند. جذام یکی بیماری عفونی پوستی است که باعث افتادگی و چروک خوردن و زخم برداشتن پوست می شود و بر زیبایی افراد تاثیر گذار است. برص یا همان پیسی باعث می شود رنگ پوست در قسمت هایی از آن تغییر کند و حالت تیره و روشن به خود بگیرد.

3- زمین گیری:

اگر زن به دلیل هر بیماری ای زمین گیر و افتاده شود یعنی قدرت و توانایی نقل مکان خود بدون کمک دیگران را نداشته باشد زمین گیر بوده و این شرایط به شوهر او حق فسخ می دهد.

4- نابینایی از هر دو چشم:

نابینایی نیز از موارد فسخ نکاح هست و اگرچه قانونگذار نابینایی هر دو چشم را مدنظر داشته ولی نابینا بودن یک چشم نیز طبق قواعد عمومی قرارداد ها اگر عیب محسوب شود و قبل از عقد وجود داشته باشد باعث حق فسخ خواهد بود.

فسخ نکاح به علت «بیماری‌های مرد»

همانطور که وجود برخی بیماری‌ها در زن برای مرد حق فسخ نکاح را ایجاد می‌کند، قانون ایران به زن نیز اجازه می دهد تا در صورتیکه همسر او دارای بیماری‌های خاصی بود، حق فسخ نکاح را داشته باشد. با ما باشید تا با این بیماری‌ها نیز آشنا شویم.

1- خصاء:

نوعی ناتوانی جنسی یا به معنای دیگر اخته بودن است. یعنی مرد توانایی تولید مثل ندارد. اخته بودن میتواند دلایل زیادی داشته باشد و دلیل مذکور مهم نیست و صرف اخته بودن مدنظر است.

2- عنن:

عنن نیز نوعی ناتوانی از برقراری رابطه جنسی است، یعنی آلت تناسلی مرد نعوظ پیدا نمی کند و به همین دلیل نمی تواند با همسر خود رابطه جنسی داشته باشد. توجه داشته باشید حتی اگر یک بار زن و مرد رابطه ی جنسی برقرار کرده باشند استناد به این بیماری برای فسخ از سوی زن مورد قبول واقع نمی شود. مهمتر اینکه عنن نسبی است یعنی ممکن است مرد با زنی توانایی ارتباط جنسی داشته باشد و با دیگری نتواند رابطه ی جنسی برقرار کند. قانونگذار برای حمایت از زن بیان کرده اگر عنن بعد از عقد نکاح نیز حادث شود باعث ایجاد حق فسخ برای زن خواهد بود. تنها در جنون و عنن این امکان برای حمایت از زن وجود دارد که حادث شدن بیماری بعد از عقد نیز ایجاد حق فسخ برای زن می کند.

3- مقطوع بودن آلت تناسلی به اندازه ای که قادر به عمل زناشویی نباشد:

اگر آلت تناسلی مردی به حدی باشد که امکان رابطه طناشویی را از او سلب کند، زن حق فسخ ازدواج را خواهد داشت.

این مطلب چطور بود؟

3.7 / 5 ( 3 votes )