طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران (ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی)، طلاق حقی برای مرد است و زوج می‌تواند ضمن رعایت ضوابط قانونی و پرداخت حقوق مالی، بدون نیاز به رضایت زوجه او را طلاق دهد. در مقابل، مقررات شرعی و قانون مدنی چنین حقی را برای زن متصور نیست و زن اصولاً حق طلاق ندارد، بلکه زوجه تنها در شرایط ویژه‌ای می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق کند و یا وکالت در طلاق داشته باشد. لازم به ذکر است این قوانین مربوط به اکثریت مسلمان و شیعه جامعه ایران است و برای اقلیت‌های دینی پذیرفته شده، قانون همان دین اجرا می‌شود.

مراحل دادخواست طلاق از جانب زوجه

ـ برای شروع و ثبت مراحل طلاق، زوجه باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند.

ـ دادخواست در دفاتر الکترونیک قضایی ثبت می‌شود و سپس به دادگاه خانواده ارجاع داده می‌شود.

ـ در صورتی که طلاق توافقی نباشد و زوجه وکالت در طلاق (حق طلاق) نداشته باشد، باید دادخواستی با عنوان «دادخواست طلاق از طرف زوجه» را به دادگاه خانواده محل اقامت زوج و یا محل سکونت فعلی خود تقدیم کند.

ـ پس از ثبت دادخواست، ابلاغیه‌ای به زوجین ارائه می‌شود تا در جلسه دادگاه حاضر شوند.

ـ حکم صادر شده در دادگاه بدوی ظرف۲۰ روز قابل تجدیدنظرخواهی است.

ـ پرونده پس از تبادل لوایح به دادگاه تجدید نظر استان فرستاده می‌شود و پس از صدور رأی توسط شعبه دادگاه تجدیدنظر ـ که غالباً بدون حضور زوجین و تشکیل جلسه است ـ در مهلت ۲۰ روزه قابل فرجام‌خواهی است.

ـ در این صورت پرونده به دیوان عالی کشور ارسال می‌شود.

مدارک لازم برای طلاق از جانب زوجه

– اصل یا رونوشت برابر با اصل (از دفترخانه محل انعقاد عقد) عقدنامه

– شناسنامه

– کارت ملی

– دلایل زوجه برای طلاق

دلایل طلاق به درخواست زوجه

زوجه می‌تواند با اثبات یکی از موراد زیر در دادگاه طلاق بگیرد:

1ـ عسر و حرج زن

ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی می‌گوید «درصورتی‌که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی می‌تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند. چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه می‌تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و درصورتی‌که اجبار میسر نباشد، زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می‌شود.»

عسر و حرج یعنی به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد.

2ـ شروط دوازده‌گانه مندرج در سند ازدواج

از ابتدای دهه 60، شروطی در عقدنامه‌های ازدواج چاپ شده است که هر زوجی که قصد ازدواج دارند، می‌توانند با امضای این شروط، حقوقی را به همدیگر اعطا کنند. بر همین اساس، در صورت تحقق شروط زیر زن وکالت خواهد داشت تا خود را مطلقه نماید:

– استنکاف مرد از پرداخت نفقه یا عدم توانایی در دادن آن به مدت 6 ماه

– مبتلا بودن زوج به بیماری لاعلاج

– اعتیاد شوهر به مواد مخدر یا الکل (طوری که ادامه زندگی زناشویی را برای زن دشوار کند.)

– جنون مرد، زمانی که امکان فسخ ازدواج نباشد

– اشتغال مرد به شغلی که باعث آبرو ریزی برای زن است

– حبس زوج برای مدت پنج سال یا بیشتر

– ترک زندگی زناشویی به مدت 6 ماه متوالی بدون عذر موجه

– محکوم شدن مرد به مجازات حدی و تعزیری

– ناتوانی مرد در بچه دار شدن بعد از گذشت 5 سال زندگی مشترک

– ازدواج مجدد مرد بدون اجازه همسرش

– بد رفتاری شوهر

– گذشتن 6 ماه از رجوع زوجه به دادگاه پس از مفقودالاثر شدن زوج