طلاق از طرف زن بر مبنای عسر و حرج

در قوانین ایران طلاق از جمله حقوق مرد است و زن جز در موارد استثنایی نمی‌تواند از همسر خود جدا شود. طلاق انواع مختلفی دارد  و طلاق از طرف زن بر مبنای عسر و حرج یکی از استثنائاتی است که به زن حق طلاق را می‌دهد. در این مقاله با بررسی ترک زندگی خانوادگی توسط مرد، اعتیاد مرد، محکومیت به حبس (زندان) مرد، ضرب و شتم و سوء رفتار توسط مرد، ابتلای مرد به بیماری‌های صعب‌العلاج و ترک انفاق توسط مرد، حالت‌های مختلفی که ممکن است طلاق از طرف زن بر مبنای عسر و حرج اتفاق بیفتد بررسی خواهد شد.

طلاق از طرف زن (زوجه)

طبق قانون مدنی  برای اینکه زن بتواند از همسر خود جدا شود شرایط و موارد مختلفی  وجود دارد. در هرکدام از این موارد، باید زن یا مرد شرایط و اوصافی را داشته باشند که برای زن حق مطالبه طلاق ایجاد شود. یکی از این موارد، که مهمترین و کاربردی ترین مورد نیز هست، طلاق از طرف زن بر مبنای عسر و حرج (سختی و مشقت شدید و غیرقابل تحمل) نام دارد. طلاق از طرف زن بر مبنای عسر و حرج در معنای ساده حالتی است که مرد زندگی زناشویی را برای زوجه سخت وغیر قابل تحمل می‌کند.

این شرایط می‌تواند مصادیق گوناگونی داشته باشد و نمی‌توان آن را محدود به موارد خاصی کرد. بطور کل هرگونه شرایط یا اوضاع و احوالی که زندگی زناشویی و خانوادگی را برای زوجه سخت و غیر قابل تحمل کند و دادگاه نیز این شرایط را تایید کند، از موارد عسر و حرج شناخته می شود و زن به استناد آن می‌تواند از دادگاه تقاضای حکم طلاق کند. از جمله موارد ایجاد کننده عسر و حرج که در قانون به آن‌ اشاره شده است می‌توان به ترک زندگی خانوادگی توسط زوج، اعتیاد زوج به مواد مخدر، محکومیت زوج به حبس، ضرب وشتم و سو رفتار زوج، ابتلا به بیماریهای خاص اشاره نمود که این موارد در ادامه یک به یک بررسی خواهد شد.

طلاق از طرف زن (زوجه) به علت «ترک زندگی خانوادگی توسط مرد»

اگر مرد محل زندگی مشترک را ترک کرده باشد یا شرایط به گونه ای باشد که او از زندگی مشترک امتناع ورزد، طلاق از طرف زن بر مبنای عسر و حرج امکان پذیر می‌شود. به‌علاوه، اگر مرد غایب بوده و از او خبری نباشد، به گونه ای که از زمان ترک زندگی یا امتناع یا غیبت، شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب گذشته باشد، به شرط آنکه این مهلت ها در مدت زمان یکسال سپری شده باشد، باز هم طلاق از طرف زن بر مبنای عسر و حرج قابل انجام است.

بطور مثال اگر مدت 12 ماه از زمان ترک زندگی خانوادگی یا غیبت مرد سپری شده باشد و در این یکسال، مرد شش ماه پشت سر هم یا نه ماه با وقفه های یک یا چند ماهه زندگی را ترک کرده باشد یا غایب بوده و از او کماکان خبری در دست نباشد، زن می‌تواند از همسر خود طلاق بگیرد.

طلاق از طرف زن (زوجه) به علت «اعتیاد مرد»

اعتیاد به هرگونه مواد مخدر یا مشروبات الکلی از سوی همسرتان طبق قانون می تواند به شما حق طلاق دهد. البته با این شرط که این اعتیاد به اساس زندگی خانوادگی لطمه بزند. مانند اینکه باعث بیکاری و بی پولی یا تنگ دستی او یا خانواده  گردد یا فارغ از موارد مذکور، حیثیت خانوادگی را لکه دار کند، مانند اعتیاد به مشروبات الکلی. این نکته باید مد نظر قرار گیرد که همسرتان باید از ترک اعتیاد در مدت مقرر که طبق نظر پزشک مشخص می‌شود امتناع ورزد یا امکان الزام او به ترک اعتیاد وجود نداشته باشد. درحالتی نیز که همسرتان اعتیاد خود را ترک کند و مجددا به مصرف مواد یا مشروبات روی آورد نیز شما حق طلاق خواهید داشت.

طلاق از طرف زن (زوجه) به علت «محکومیت مرد به حبس (زندان)»

اگر همسرتان به هر دلیلی مرتکب جرمی یا عملی شود که برای آن جرم یا عمل مجازات 5 سال حبس یا بالاتر در نظر گرفته شده باشد، شما حق طلاق خواهید داشت. توجه داشته باشید که  نوع جرمی که انجام میشود مهم نبوده وحتی عفو یا تخفیف مجازات او هیچ تاثیری در حق شما نخواهد داشت بلکه به صرف محکومیت به مجازات حبس مذکور شما دارای چنین حقی هستید. البته رویه دادگاه ها در برخورد با این مساله که عفو یا بخشودگی تاثیری در حق طلاق دارد یا خیر متفاوت است ولی آنچه بیان شد نظر قانون می باشد.

طلاق از طرف زن (زوجه) به علت «ضرب و شتم و سوء رفتار مرد»

همانطور که در مقاله‌ی دیگری به طور کامل بررسی کردیم (بخوانید: طلاق به دلیل ضرب و شتم و دست بزن مرد) اگر همسرتان در برخورد با  شما مرتکب رفتاری خشونت بار مانند ضرب و شتم می شود، شما حق طلاق خواهید داشت. علاوه بر این مورد، قانون برای حمایت از بانوان هرگونه سوءرفتار را نیر موجب دادن حق طلاق دانسته است. یعنی حتی بدخلقی و بد رفتاری ای که منجر به ضرب و شتم نشود نیز می‌تواند حق طلاق ایجاد کند. البته باید توجه داشت که این ضرب وشتم یا سوء رفتار باید مستمر باشد، یعنی اگر همسر شما یک بار و یا با فاصله های زمانی طولانی مرتکب چنین رفتاری می‌شود، به گونه ای که نتوان استمرار را در رفتار او مشاهده کرد، چنین حقی برای شما ایجاد نخواهد شد.

طلاق از طرف زن (زوجه) به علت «ابتلاء مرد به بیماری‌های صعب العلاج»

بیماری صعب العلاج به بیماری ای گفته می‌شود که درمانی برای آن وجود نداشته باشد. یا اگر برای بیماری او درمانی وجود دارد، آن درمان مناسب نبوده و یا مدت آن به قدری طولانی است که به راحتی نتوان درمانش کرد. ابتلاء به بیماریهای صعب العلاج روانی یا قابل سرایت همچون ایدز یا هرنوع بیماری ای که در دسته ی بیماری‌های صعب العلاج قرار می گیرد از مواردی است که به زوجه حق طلاق می‌دهد. باید دقت نمود که برخی بیماری‌ها همچون عنن باعث می‌شوند که شما حق فسخ  نکاح داشته باشید نه حق طلاق. در مورد حق فسخ و تفاوت های آن با طلاق در دیگر مقالات بحث شده است و توصیه می‌شود در صورت نیاز آن مقالات را نیز مطالعه بفرمایید.

طلاق از طرف زن (زوجه) به علت «ترک انفاق»

یکی از از موارد دیگر طلاق از طرف زن بر مبنای عسر و حرج، ندادن نفقه از سوی همسرتان به شما می‌باشد. نفقه در معنای عرفی خود و آنچه بین مردم متداول است به مخارج  و نیازهایی گفته می‌شود که همسرتان ملزم است آن مخارج و نیازها را بر عهده بگیرد، حال اگر همسر شما از چنین تعهدی شانه خالی کرده ویا حتی بطور جزئی این هزینه ها و مخارج را پرداخت نمی کند شما می توانید به دادگاه مراجعه کرده و او را به دادن نقفه الزام کنید و اگر این الزام موثر واقع نشد یا شوهر توانایی پرداخت نفقه را نداشت، شما حق طلاق خواهید داشت. برای اطلاعات بیشتر در این مورد، مقاله‌ی «نفقه چیست و چطور نفقه را مطالبه کنم» را بخوانید.

نتیجه

در تمام مواردی که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفت، داشتن حق طلاق باید در دادگاه صالح مورد تایید قرار گیرد. با توجه به آنکه عسر و حرج  و ترک انفاق از مواردی هستند که نیاز به بررسی دادگاه دارند، بصورت مطلق نمی‌توان گفت در صورت حصول یک مورد، حق طلاق ایجاد می‌شود، بلکه این امور باید در دادگاه مورد بررسی قرار گیرند و دادگاه وجود یا عدم وجود این موارد را احراز کند.

در پایان نیز باید دقت نمود که مباحث طلاق و انحلال نکاح  و مهریه و حضانت و دیگر مباحث این موضوع، با یکدیگر ارتباط دارند به گونه ای که وجود یا عدم وجود یکی از آنها می‌تواند در دیگری تاثیر داشته باشد. برای مثال در ندادن نفقه قبل از آنکه حق طلاق ایجاد کند، باید از طریق دادگاه زوج را به دادن نفقه الزام کرد و در صورتی که این الزام نیز نتیجه ای نداشته باشد، حق طلاق ثابت می شود. برای اینکه بتنوانید از بهترین راهکارها آگاهی داشته باشید، حقوق‌دانان و وکلای سامانه حقوقی دادپرداز بهترین راهنما برای شما خواهند بود.