یکی از بزرگترین مشکلاتی که اغلب کارگران با آن مواجه می‌شوند، عدم آشنایی کافی با اعتراضات کارگری از نقطه نظر قانونی است که در نهایت باعث سوء استفاده کارفرمایان و نادیده گرفتن مطالبات آنها می‌شود. حتی در برخی موارد، اعتراضات کارگری با موارد سیاسی و غیر قانونی آمیخته می‌شود که نتیجه آن بسیار منفی و نامناسب است. نمونه‌های تاریخی متعددی از اعتراضات کارگری در سطح ایران و در سطح جهان وجود دارد که اغلب به دلیل عدم آشنایی آنها با شرایط قانونی اعتراضات، به فجایع بزرگ تبدیل شده‌اند.
بنابراین، بر خود لازم دانستیم که اعتراضات کارگری از نقطه‌نظر عمومی را مورد بررسی قرار دهیم و ببینیم که روند اعتراض به کارفرما در ایران و در سایر کشورهای دنیا به چه صورت است. در انتها هم تلاش می‌کنیم که روش قانونی و مناسب اعتراضات کارگری را معرفی کنیم تا دردسر انجام آن کمتر باشد.
آیا برای اعتراضات کارگری از نقطه نظر قانونی توجیه خاصی وجود دارد؟
این یک سوال نسبتاً پیچیده است و پاسخ دادن به آن نیاز به بررسی موارد قانونی تخصصی دارد. به طور کلی، قانون کار در کشورهای دنیا به شکلی نوشته می‌شود که تعامل بین کارگر و کارفرما به عنوان اصل مهم و تعیین‌کننده در نظر گرفته شود. معمولاً در قانون چنین توصیه‌ای برای کارگر وجود ندارد که در صورت کوتاهی کارفرما، حق اعتراض در نظر گرفته شود. اما، کارفرما نیز نمی‌تواند حق قانونی کارگر را نادیده بگیرد و به همین دلیل نهادهای قانونی و دولتی در این مورد حساسیت ویژه‌ای دارند.
اعتراضات کارگری از نقطه نظر قانونی دارای توجیه است و در اغلب موارد نهادهای نظارتی و قوانین دولتی از کارگران حمایت می‌کند. در واقع، اعتراضات و اعتصاباتی که در جریان قانونی و با توجه به مسیر تعیین شده برای اعتراض انجام گیرد، برای نهادهای دولتی مورد قبول بوده و معمولاً به کارفرما فشار آورده می‌شود که نیاز کارگران خود را برطرف کند. البته در برخی موارد اعتراض کارگران از روال عادی و معمولی خارج شده که در این مورد نتیجه مثبتی برای اعتراضات کارگری وجود ندارد.
روند اعتراضات کارگری در ایران به چه شکل است؟
سوالی که اینجا وجود دارد این است که آیا اعتراضات کارگری در ایران جنبه قانونی دارد یا خیر؟ قانون مشخص و واضحی برای انجام اعتراضات کارگری و اطلاع رسانی در مورد نحوه‌ی آن وجود ندارد. اما در برخی از موارد و بندهای قانون می‌توان به صورت غیر مستقیم روال خاصی برای انجام این کار در نظر گرفت. مهم‌ترین و اصلی‌ترین بند قانونی در مورد اعتراضات کارگری، ماده ۱۴۲ قانون کار است که متن آن بدین صورت است:
«در صورتی که اختلاف نظر در مورد مواد مختلف این قانون و یا پیمان‌های قبلی و یا هر یک از موضوعات مورد درخواست طرفین برای انعقاد پیمان جدید، منجر به تعطیلی کار ضمن حضور کارگر در کارگاه یا کاهش عمدی تولید از سوی کارگران منجر شود، هیات تشخیص موظف است بر اساس درخواست هر یک از طرفین اختلاف و یا سازمان‌های کارگری و کارفرمایی، موضوع اختلاف را به سرعت مورد رسیدگی قرار دهد و اعلام نظر کند.»
گرچه در این ماده قانونی به طور مشخص به نحوه انجام اعتراض اشاره نشده است، اما اشاره به تعطیلی کار در حضور کارگر در کارگاه یا کاهش عمدی تولید می‌تواند نشان دهنده اعتصاب و اعتراضات کارگری از نقطه نظر قانونی باشد.
در سایر کشورهای دنیا قانونی برای اعتراض در نظر گرفته شده است؟
روال انجام اعتراضات کارگری در سایر کشورهای دنیا با ایران متفاوت است و در آن سندیکای کارگران و نهادهای حمایت از کارگران به صورت مستقل عمل می‌کند. در این کشورها بررسی نحوه انجام اعتراض توسط این نهادها انجام می‌گیرد. در واقع کارگران به صورت مکتوب از این گروه‌های حمایتی می‌خواهند که به وضعیت آنها رسیدگی شود. اگر ابزار کافی برای فشار به کارفرما وجود داشته باشد، این روش باعث رسیدن کارگران به حق آنها می‌شود. اما در گام دوم و در صورت موثر نبودن نهادهای حمایتی، استفاده از ابزارهای دیگر مانند اعتصاب کارگران در برنامه قرار می‌گیرد و برای آن یک روال مشخص تعیین می‌شود.
پس چگونه اعتراض کنیم؟
اما اگر شما از کارگران هستید، احتمالاً این چالش برای شما به وجود آمده است که به چه شکلی اعتراض کنیم؟ هدف ما از نوشتن این مطلب رواج دادن اعتراض‌های بی مورد نیست، اما با مشخص کردن مسیر قانونی برای اعتراضات کارگری از نقطه نظر قانونی می‌تواند بسیاری از چالش‌های دولتی و چالش‌های بین کارگران و کارفرمایان را مرتفع کند. سعی کنید حتی الامکان از نکات زیر برای رساندن اعتراض خود استفاده کنید:
پیدا کردن توجیه قانونی برای اعتراض
اولین کاری که در جریان اعتراض باید انجام دهید، پیدا کردن یک دلیل و توجیه قانونی برای اعتراض و اعتصاب است. طرح کردن افزایش حقوق به صورت ۱۰۰ درصدی در یک دوره زمانی کوتاه یا درخواست‌های غیر متعارف و خارج از قانون کار نمی‌تواند توجیه مناسبی برای اعتراض و اعتصاب باشد. مواردی مانند عقب افتادن حقوق یا عدم پرداخت مزایا و یا مواردی مانند کاهش زمان مرخصی ماهانه از مواردی هستند که می‌توانید به شکل قانونی از آنها استفاده کنید.
هماهنگی بین کارگران و پرسنل بخش‌های مختلف
اعتراض کارگری یک موج به هم پیوسته است که همگی باید در آن مشارکت داشته باشد. مطرح کردن یک یا چند خواسته شخصی در قالب اعتراض کارگری نه تنها نتیجه خاصی ندارد، بلکه ممکن است به اخراج شدن یک یا چند کارگر نیز منجر شود. در این مورد، سعی کنید با سایر پرسنل و کارگران هماهنگ باشید و توجیه قانونی خود را برای انجام این اعتراض ذکر کنید. دلایل شما باید به صورتی باشد که آنها نیز در این مسیر همراه شما باشد.
بدون مجوز از کارخانه خارج نشوید
یکی از اشتباهاتی که اغلب کارگران در اعتراضات خود مرتکب می‌شوند و باعث می‌شود که اعتراض کارگری از نقطه نظر قانونی توجیه نداشته باشد، خروج از محدوده کارخانه بدون گرفتن مجوز قانونی است. به خاطر داشته باشید که خروج از کارخانه نیازمند گرفتن مجوز از نهادهای دولتی و نظارتی است. پس تا جای ممکن از کارگاه خارج نشوید و اعتصابات خود را در همان محدوده انجام دهید. اگر اصرار دارید که از محیط کارخانه خارج شوید، حتماً از قبل مجوز لازم را بگیرید.
نهادهای انتظامی را وارد ماجرا نکنید
فراموش نکنید که اعتراض شما برای رسیدن به یک خواسته قانونی است که کارفرما در آن کوتاهی داشته است. پس قرار نیست با یک شورش غیرقانونی و اغتشاش خود را وارد مشکلات بزرگتر کنید و نهادهای انتظامی را وارد ماجرا کنیم. بهتر است اعتراض در قالب اعتصابات قانونی و به شکلی کاملاً ایمن و هماهنگ شده انجام گیرد تا دردسر بیشتری برای شما و کارفرما به وجود نیاید.
برای خودتان رهبر معرفی نکنید
اگرچه حضور یک یا چند نفر آشنا به قانون کار در انجام اعتراض و اعتصاب بسیار مهم است، اما در نظر گرفتن یک رهبر نتیجه‌ای جز اخراج آنها نخواهد داشت. در واقع این بهترین فرصت برای کارفرما است که یک نفر را به عنوان مقصر معرفی کرده و روند اعتصاب و اعتراض شما را به شکست بکشاند. حتی اگر چند نفر را معرفی کرده‌اید، از شناسایی آنها جلوگیری کنید.
با نهادهای دولتی در ارتباط باشید و نامه بنویسید
به خاطر داشته باشید که انجام اعتراضات کارگری از نقطه نظر قانونی بدون دخالت نهادهای قانونی می‌تواند مشکلاتی به دنبال داشته باشد. پس سعی کنید با نوشتن نامه و درخواست از مقامات، آنها را در جریان اعتراض خود قرار دهید و به آنها بگویید که به چه دلیل اعتراض می‌کنید و چه خواسته‌ای دارید.
زمان مشخص برای پایان اعتراض داشته باشید
اعتراض شما در هر که قالبی باشد و نتیجه آن به هر شکلی باشد، باید زمان مشخصی برای پایان اعتراض خود در نظر بگیرید. این موضوع باعث می‌شود که از سوء استفاده سایر افراد از اعتراض و اعتصاب جلوگیری کنید و جنبه قانونی اعتراضات خود را حفظ کنید.
موارد مختلفی برای انجام اعتراضات کارگری از نقطه نظر قانونی وجود دارد که با رعایت آنها می‌توان از دردسرهای بعدی جلوگیری کرد. برای دریافت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر، با کارشناسان ما در دادپرداز تماس باشید.
این مطلب چطور بود؟
[kkstarratings]
2 دیدگاه
با سلام اگر کارگر به یک مسئله که واقعیت بوده اقرار کند از نظر قانونی چ حکمی داره
مثلا کارگر 4 روز در ماه امده باشد ولی برایش 30 روز بیمه رد شده باشد ایا قانون حق را به کارفرما می‌دهد اینجا مسئله اقرار کارگر هست خواهشمندم کمکم کنید
با سلام
اقرار،از جمله دلایل و مستندات بسیار قوی نزد قاضی محسوب می گردد به نحوی که اگر دعوا،مستند به اقرار باشد،غالبا قاضی،دلایل دیگر را بررسی نمی کند.همچنین،انکار،پس از اقرار،به هیچ وجه مسموع نبوده و وجهه قانونی ندارد.لذا،رای حسب اقرار صادر می شود؛مگر اینکه،دلایل و مستندات قوی دیگری ارائه گردد که اعتبار اقرار را مخدوش سازد.
موفق باشید.