مشاغل سخت و زیان آور مشاغلی هستند که عوامل زیان آور فیزیکی و شیمیایی و روانی بیشتر از ظرفیت های طبیعی بر انسان وارد می نمایند. چنانچه کارگری در مشاغل سخت و زیان آور مشغول به کار باشد سنوات سوابق شغلی وی یک و نیم برابر محاسبه می شود.
بنابراین کارگران شاغل در مشاغل سخت و زیان آور زودتر از مشاغل عادی بازنشسته می شوند. برای جبران کسر واریز حق بیمه این کارگران طبق ماده ۱۴ آیین‌نامه اجرایی بند (۵) جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (۲) ماده (۷۶) قانون تأمین اجتماعی کارفرما مکلف شده است ۴ درصد میزان مستمری برقراری بیمه شده به نسبت سنوات اشتغال به سازمان تامین اجتماعی واریز نماید.
پس از تایید مشاغل سخت و زیان آور در کمیته های استانی، پرداخت مبلغ ۴ درصد بیمه این گونه مشاغل به کارفرما ابلاغ می شود و این مبلغ از کارفرما درخواست می‌گردد. برخی از کارفرمایان از پرداخت این مبلغ خودداری می‌کنند. خودداری کارفرما در پرداخت این مبلغ باعث عدم بازنشسته کردن کارگر در تامین اجتماعی می‌شود. به همین جهت کارگران برای تسریع روند بازنشستگی، خود شخصا اقدام به پرداخت مبلغ ۴ درصد حق بیمه مشاغل سخت و زیان آور اقدام می نمایند.
از آن‌جایی که پرداخت این مبلغ توسط قانون برعهده ی کارفرماست، کارگران پس از پرداخت می‌توانند ۴ درصد مبلغ حق بیمه را از کارفرما استرداد نمایند. بنابراین رسیدگی به اختلاف ۴ درصد حق بیمه مشاغل سخت و زیان آور پرداختی کارگر در صلاحیت مراجع حل اختلاف اداره کار است. لذا کارگرانی که ۴ درصد حق بیمه مشاغل سخت و زیان آور را خودشان پرداخت نموده اند می توانند در مراجع حل اختلاف اداره کار برای مطالبه این مبلغ از کارفرمای خود شکایت نمایند.
بدیهی است که ارائه اصل فیش های واریز مبلغ ۴ درصد حق بیمه سخت و زیان آور مدرک و دلیل اصلی برای صدور رای در اداره کار خواهد بود.
متن رای شماره ۱۸۲۲ مورخه ۶/۷/۱۳۹۷ دیوان عدالت اداری با موضوع ۴ درصد بیمه مشاغل سخت و زیان آور پرداختی توسط کارگر
رأی هیأت عمومی
اولاً: تعارض در آراء محرز است.
ثانیاً: مطابق ماده ۱۴۸ قانون کار، کارفرمایان کارگاه های مشمول قانون مکلف شده اند بر اساس قانون تامین اجتماعی نسبت به بیمه کردن کارگران واحد خود اقدام کنند. در بند ۴ جزء ب قانون اصلاح تبصره ۲ الحاقی ماده ۷۶ قانون اصلاح مواد ۷۷ و ۷۲ و تبصره ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ و الحاق دو تبصره به ماده ۷۶ مصوب ۱۳۷۱ که در سال ۱۳۸۰ تصویب شده قانونگذار مقرر کرده از تاریخ تصویب این قانون جهت مشمولان این تبصره چهار درصد به نرخ حق بیمه مقرر در قانون تامین اجتماعی افزوده خواهد شد که آن هم در صورت تقاضای مشمولان قانون، به طور یکجا یا به طور اقساطی توسط کارفرمایان پرداخت خواهد شد.
نظر به اینکه ۴% حق بیمه مشاغل سخت و زیان آور در اصلاح قانون تامین اجتماعی به قانون افزوده شده است، کارفرمایان مطابق ماده ۱۴۸ قانون کار مکلفند حق بیمه مذکور برای کارگران واجد شرایط شامل حق بیمه موضوع ماده ۲۸ قانون تامین اجتماعی و ۴% به موضوع قانون فوق الذکر برای مشمولان آن را به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کنند.
از آنجا که در پرونده های موضوع تعارض کارفرما به تکلیف مقرر عمل نکرده و کارگران واجد شرایط، حق بیمه یاد شده را خود به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کرده است و در اجرای ماده ۱۵۷ قانون کار با مراجعه به هیأتهای حل اختلاف کار، استرداد وجوه پرداختی را مطالبه کرده و هیأتهای حل اختلاف کار شکایت کارگران را وارد تشخیص داده اند و اعـتراض کـارفرمـایان در شعبه ۱۸ دیوان عـدالت اداری رسیدگـی شـده و به موجب دادنامه شماره۴۴۶ -۱۳۹۶/۲/۲۳ رأی بر غیر وارد دانستن شکایت صادر شده این رأی صحیح و موافق مقررات تشخیص شد. رای صحیح شعبه ۱۸ به استناد بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
جهت تقدیم دادخواست به اداره کار، می توانید از مشاوره ی وکلای متخصص دادپرداز بهره مند شوید.
