مراجع حل اختلاف کارگر و کارفرما

در مقاله شرایط شکایت از کارفرما مواردی که کارگر یا کارمند می‌تواند براساس آنها از کارفرما شکایت نماید را گفتیم. در این مقاله مراجع و مراحل حل اختلاف کارگر و کارفرما را بررسی خواهیم نمود.

هیئت‌های رسیدگی به تخلفات ناشی از کارگری و کارفرمایی بر طبق قانون کار شامل هیئت‌های تشخیص و هیئت‌های تجدیدنظر می‌باشند.

هیئت‌های تشخیص به‌عنوان هیئت‌های بدوی و هیئت‌های حل اختلاف به‌عنوان هیئت‌های تجدیدنظر در این موضوع صالح می‌باشند.

سرفصل مطالب:

1. هیئت تشخیص چیست؟
   1. ترکیب اعضای هیئت تشخیص
   2. نحوه رسیدگی در هیئت تشخیص
   3. وظایف و تکالیف هیات تشخیص
   4. شرایط طرح دعوا در هیئت تشخیص
   5. هزینه دادرسی در هیئت تشخیص
   6. اعتراض به رای هیئت تشخیص
2. هیئت حل اختلاف
   1. ترکیب اعضای هیئت حل اختلاف
   2. وظایف و تکالیف هیئت‌ حل اختلاف
   3. رای هیات حل اختلاف چقدر طول می‌کشد؟
   4. هزینه دادرسی و شرایط طرح دعوا در هیئت حل اختلاف
3. نحوه اجرای رأی

هیئت تشخیص

به طور کلی این هیئت در مرحله نخستین اختلافات کاری که با سازش و توافق حل نشده است را رسیدگی می‌نماید.

ترکیب اعضای هیئت تشخیص

1. یک نفر نماینده‌ی وزارت کار و امور اجتماعی (به پیشنهاد مدیر کل کار و امور اجتماعی و تایید وزارت کار)
2.  یک نفر نماینده‌ی کارگران به انتخاب کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان (در صورت عدم تشکیل کانون مذکور انتخاب نماینده به عهده کانون عالی هماهنگی شوراهای اسلامی کار می‌باشد)
3. یک نفر نماینده‌ی مدیران صنایع به انتخاب کانون انجمن‌های صنفی کارفرمایان استان.

نحوه رسیدگی در هیات های تشخیص

طبق ماده ۱۰ آیین‌نامه هیئت تشخیص، جلسه هیئت تشخیص با حضور هر سه نفر اعضا تشکیل خواهد شد.

ریاست جلسات با نماینده واحد کار و امور اجتماعی بوده و تصمیمات هیئت به اتفاق یا اکثریت آرا اتخاذ خواهد شد.

دعوت از طرفین برای حضور در جلسه رسیدگی، برای یک نوبت الزامی است.

عدم حضور خواهان، خوانده یا نمایندگان آن‌ها در هریک از جلسات مانع رسیدگی و صدور رأی نخواهد بود.

وظایف و تکالیف هیات تشخیص

رسیدگی و اخذ تصمیم در مورد هرگونه اختلاف فردی بین کارفرما و کارگر یا کارآموز که ناشی از اجرای مقررات قانون کار، قرارداد یا کارآموزی و موافقت‌نامه‌های کارگاهی می‌باشد بر عهده‌ی هیئت تشخیص اداره کار می‌باشد.

رسیدگی به اختلافات ناشی از قراردادهای کار که برای مدت موقت و یا برای انجام کار معین منعقد شده باشد از دیگر مواردی است که هیئت‌های تشخیص صالح به رسیدگی می‌باشد.

هرگاه کارگر در انجام وظایف محوله قصور داشته باشد و یا آیین نامه‌های انضباطی کارگاه را پس از تذکرات کتبی نقض نماید، کارفرما حق دارد در صورت اعلام نظر مثبت شورای اسلامی کار (در صورت عدم وجود این شورا نظر انجمن صنفی) علاوه بر مطالبات و حقوق معوقه به نسبت هر سال سابقه‌ی کار معادل یک ماه آخرینحقوق کارگر به عنوان حق سنوات به وی پرداخته و قرارداد کار را فسخ کند.

چنانچه مسئله با توافق حل نشد به هیئت تشخیص ارجاع داده خواهد شد.

در مدت رسیدگی مرجع حل اختلاف کارگر و کارفرما ، قرارداد کار به حالت تعلیق درمی‌آید.چنانچه کارگاه مشمول شورای اسلامی کار نبوده و یا شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی در آن تشکیل نشده باشد، اعلام نظر مثبت هیئت تشخیص در فسخ قرارداد کار الزامی است.

شرایط شکلی و ماهوی طرح دعوا در هیات تشخیص

برای شروع رسیدگی در مراجع حل اختلاف، باید:

1. ذی‌نفع یا نماینده قانونی وی (اعم از وکیل دادگستری و یا اشخاص حقیقی دیگر با داشتن وکالت رسمی محضری) دادخواست خود را به واحد کار و امور اجتماعی محل تقدیم کند.
2. دادخواست باید کتبی باشد.
3.  دادخواست باید به زبان فارسی باشد
4.  دادخواست باید بر روی برگ‌های مخصوص نوشته شود.
5. دادخواست باید شامل موارد زیر باشد:
   1. نام، نام خانوادگی، نام پدر، سال تولد، اقامتگاه، نوع شغل و میزان سابقه کار در کارگاه (چنانچه خواهان کارگر باشد).
   2.  نام، نام خانوادگی و اقامتگاه خوانده.
   3.  موضوع شکایت و شرح خواسته به تفکیک مورد.
   4. امضاء یا اثر انگشت خواهان.

نکته: منظور از واحد کار و امور اجتماعی محل، اداره کل کار و امور اجتماعی است که آخرین محل کار کارگر در حوزه آن قرار دارد. آدرس ادارات کار به تفکیک استان‌ها، در صفحات اینترنتی موجود است.

نکته: حضور نماینده هریک از طرفین دعوی به شرط داشتن معرفی‌نامه کتبی در حکم حضور خود وی خواهد بود.

هزینه دادرسی در هیات‌ تشخیص:

رسیدگی به دعاوی در مراجع حل اختلاف اداره کار هیچ گونه هزینه‌ای ندارد و کاملاً رایگان است. بنابراین پس از تقدیم دادخواست، وقت رسیدگی با روز و ساعت مشخص تعیین شده و به کارگر و کارفرما ابلاغ می‌شود.

نکته: چنانچه هریک از کارگر یا کارفرما به رأی صادره از هیئت تشخیص معترض باشند، باید اعتراض خود را ظرف 15 روز به انضمام مدارک و مستندات خود به هیئت‌های حل اختلاف اداره کار تقدیم دارند.

**برای دانلود فرم‌های مخصوص اعتراض در هیئت تشخیص، به لینک زیر مراجعه کنید:

اعتراض به رای هیات تشخیص

رأی هیات‌های تشخیص پس از 15 روز از تاریخ ابلاغ آن لازم الاجرا می‌گردد و در صورتی که ظرف مدت مذکور یکی از طرفین نسبت به رأی مزبور اعتراض داشته باشد، اعتراض خود را کتباً به هیات حل اختلاف تقدیم می‌نماید رأی هیات حل اختلاف پس از صدور، قطعی و لازم الاجرا خواهد بود.

هیئت‌ حل اختلاف

تجدیدنظرخواهی از رأی هیئت تشخیص در هیئت‌های حل اختلاف انجام می‌گیرد.

ترکیب اعضای هیئت حل اختلاف

1. سه نفر نماینده کارگران به انتخاب کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان یا کانون انجمن‌های صنفی کارگران و یا مجمع نمایندگان کارگران واحدهای منطقه
2. سه نفر نماینده کارفرمایان به انتخاب مدیران واحدهای منطقه
3. سه نفر نماینده دولت (مدیر کل کار و امور اجتماعی، فرماندار و رئیس دادگستری محل و یا نمایندگان آنها)

وظایف و تکالیف هیئت‌ حل اختلاف

هیات‌های حل اختلاف کارگر و کارفرما با توجه به حجم کار و ضرورت به تعداد لازم در محل واحدهای کار  و امور اجتماعی و حتی الامکان خارج از تایم اداری تشکیل می شوند.

این هیئت‌ها، از طرفین اختلاف برای حضور در جلسه رسیدگی، کتباً دعوت می‌کنند.

نکته: عدم حضور هر یک از طرفین یا نماینده تام الاختیار آن‌ها مانع رسیدگی و صدور رأی توسط هیات نیست، مگر آنکه هیات حضور طرفین را ضروری تشخیص دهد، در این صورت فقط یک نوبت تجدید دعوت می‌نماید.

رای هیات حل اختلاف چقدر طول می‌کشد؟

در هر حال هیات، حتی الامکان ظرف مدت یک ماه پس از وصول پرونده رسیدگی و رأی لازم را صادر می‌کند.

آراء قطعی صادره از طرف مراجع حل اختلاف کار، لازم الاجرا بوده و به وسیله اجرای احکام دادگستری به مورد اجرا گذارده خواهد شد.

هزینه دادرسی در هیئت حل اختلاف

شرایط شکلی و ماهوی دعوا و همچنین هزینه دادرسی، مطابق روال رسیدگی در هیئت‌های تشخیص است که در فوق بیان شد.

**برای دانلود فرم‌های مخصوص تجدیدنظرخواهی در هیئت‌های حل اختلاف، به لینک زیر مراجعه کنید:

نحوه اجرای رأی حل اختلاف کارگر و کارفرما

 پس از ابلاغ رأی هیئت تشخیص به کارفرما، کارفرما مکلف به اجرای رأی قطعی خواهد بود.

در غیر این صورت کارگر می‌تواند با مراجعه به اداره کار، خواستار اجرای رأی توسط محاکم دادگستری صالح در حوزه قضایی باشد.

واحد اجرای احکام دادگاه‌ها علاوه بر اجرای آرای صادره از دادگاه‌های دادگستری، آرای صادره از هیات تشخیص و هیات حل اختلاف را نیز اجرا می‌کنند.

بدین صورت که به درخواست کارگر، متن رأی برای اجرا به دادگستری مربوطه ارسال خواهد شد.

در اداره دادگستری بر اساس رأی صادره، اجراییه صادر و به کارفرما ابلاغ می‌شود. اگر رأی مبنی بر بازگشت به کار کارگر باشد، کارفرما ظرف ۱۰ روز از دریافت برگه اجراییه فرصت دارد آن را به اجرا بگذارد و کارگر را مشغول به کار کند.

اگر رأی صادره مبنی بر مطالبه طلب از کارفرما باشد ظرف یک ماه از ابلاغ اجرائیه می‌بایست طلب کارگر را تأدیه کند در غیر این صورت کارگر می‌تواند تقاضای توقیف اموال کارفرما را معادل طلب خود بنماید.

نکته نهایی: طبق بند 2 ماده 10 قانون دیوان عدالت اداری، آراء قطعی صادره از هیئت‌های حل اختلاف کارگر و کارفرما قابل فرجام خواهی در شعب دیوان عدالت اداری خواهد بود.

مهلت تقدیم اعتراض به این مرجع، سه ماه برای افراد داخل کشور و شش ماه برای ساکنین خارج از کشوراست.

لازم به ذکر است تسلیم اعتراض به دیوان عدالت اداری به هیچ وجه نافی لازم الاجرا بودن آراء قطعی مراجع حل اختلاف و مجوز عدم تبعیت از آن نخواهند بود.

ضمناً مرجع صلاحیت دار جهت متوقف ساختن اجرای رأی قطعی هیأت های تشخیص و حل اختلاف، دیوان عدالت اداری می‌باشد.

مشاوره تلفنی تخصصی با وکیل کار و تامین اجتماعی

لیست وکلای متخصص

پرسش عمومی رایگان

این مطلب چطور بود؟
[kkstarratings]